Bulanık AHP ve bir işletme için tedarikçi seçimi problemine uygulanması

Abstract

Rekabetle başa çıkabilmek ve ayakta kalabilmek için tedarik zincirinin ilk elemanı olan tedarikçi seçimi, işletmelerin başarısında büyük rol oynayan kararlar arasında yer almaktadır. İşletmelerin istekleri doğrultusunda en uygun tedarikçilerin belirlenmesinin amaçlandığı tedarikçi seçim problemi, birbiriyle çelişen, sayısal ve sayısal olmayan birden fazla kriteri bünyesinde barındıran çok kriterli karar verme problemidir. Bu tez çalışmasında Denizli'de faaliyet gösteren bir mermer-traverten işletmesinin tedarikçi değerlendirme ve seçim problemi ele alınmıştır. Değerlendirme ve seçim problemi çoğu zaman birbiriyle çelişen birden fazla kriteri içerdi i için çözüm aramasında Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) kullanılmıştır. Karar verme problemlerinin do asında olan belirsizleri giderebilmek ve AHP'nin dezavantajlarını yok edebilmek amacıyla çözümde bulanık AHP tercih edilmiş , ikili karşılaştırmalarda bulanık sayılar ve dilsel değişkenler kullanılmıştır. Çalışmanın ilk bölümü, işletmenin en çok üretti i ürün olan klasik travertenin hammadde tedarikçilerini genel olarak değerlendirme amacını taşımaktadır. Yapılan görü meler sonucunda tedarikçileri değerlendirmede kullanılacak kriterler ve seçenekler belirlenmiş , problem klasik ve bulanık AHP ile ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlar karşılaştırılmış ve değerlendirilen tedarikçiler arasında aynı tedarikçinin en iyi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İkinci bölümde müşteriden alınan bir siparişe göre tedarikçi seçim problemi ele alınmış , dilsel değişkenler ve bulanık AHP ile problem çözülmüştür. Elde edilen sonuca göre genel değerlendirmede en iyi olan tedarikçinin siparişe göre de en iyi olduğu görülmüştür.

Determining the most suitable suppliers is an important problem to deal with when managing supply chain of a company. It is vital in enhancing the competetiveness of the company and has a positive impact on expanding the life span of the company. The supplier selection is a multi-criteria problem which includes both qualitative and quantitative criteria some of which can conflict with each other. The aim of the supplier selection problem is to determine the appropriate suppliers that can meet companies? requirements. In this study, supplier evaluation and selection problem of a marble-travertine company in Denizli is investigated and a solution method is proposed. Since there are more than one conflicting criterion in evaluation and selection process, Analytic Hierarchy Process (AHP), which is one of the Multi-Criteria Decision Making methods, is used in the solution. In order to deal with uncertainties of decision problem and eliminate the disadvantages of AHP, linguistic variables and fuzzy numbers are used in pair-wise comparisons. In the first section of the study, a general supplier selection model is developed for Classical Travertine which is the main product of the company. The criteria and alternatives used in evaluation are determined via the interviews and problem is solved by using both classical and fuzzy AHP methods. The results obtained are compared and the same supplier is the best between the evaluated suppliers according to two methods. In the second section, a specific supplier selection example for a customer order is solved by using fuzzy AHP method with linguistic variables. The result is the same as with the evaluation in the first evaluation