Mayıslar (Eskişehir) ve Arzular (Gümüşhane) bölgelerinin jeolojik, petrografik, jeokimyasal olarak incelenmesi ve altın oluşumu bakımından değerlendirilmesi

Abstract

Çalışma alanında en altta Paleozoik yaşlı “Söğüt Metamorfitleri” bulunmakta olup bunların üzerine yatay ve yataya yakın tektonik dokanaklı olarak Jura yaşlı “Bilecik Kireçtaşı” gelmektedir. Bilecik Kireçtaşı üzerine de yatay ve yataya yakın tektonik dokanaklı olarak, Kretase yaşlı “Dağküplü Karışığı” gelir. Tüm alttaki birimler üzerine de Tersiyer yaşlı çakıltaşları ve kumtaşı ardalanmasından oluşan “Kilimli Formasyonu” gelmektedir. Eosen yaşlı Mayıslar Mağmatitleri tüm birimler içine sokulum yapmıştır. Tüm alttaki birimler üzerine açısal uyumsuzlukla Sakarya Nehri boyunca oluşan Pliyo-Kuvaterner yaşlı alüvyonların yer aldığı belirlenmiştir. Anomali veren bölgeler melanjın içinde yer alan silisifiye zonlar ile melanj sist dokanağında yer almaktadır. Altın anomalileri KD-GB uzanımlı bir hat boyunca yer almaktadır. En yüksek anomali değeri veren alan iki derinlik kayacının hemen hemen ortasında bulunan silisifiye ve profillitik zonda yer almaktadır. Çalışma sahasında kayaçlarda özellikle melanj içindeki birimlerde alterasyonlar görülmektedir. Belirlenen alterasyonlar; profillitleşme, lisvenitleşme, arjilitik alterasyon, silisleşme, yer yer limonitleşme ve demirli alterasyonlar şeklindedir. Cevherleşme granit dokanağı ve yakın kesiminde yer alan silisifiye breşik zonlarda ve ağ dokulu silisifiye zonlarda yer aldığı gözlenmiştir. Elde edilen bulgular ışığında sahanın litoloji, alterasyon ve jeokimyasal özellikleri polimetalik Au-Ag-Sb-As-Pb-Zn-Cu-Mo cevherleşmesine işaret etmektedir. Bu özellikler porfiri, mezotermal ve epitermal cevherleşmelerin çalışma alanında bir arada göründüğünü ve kökensel olarak ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Arzular Köyü ve çevresindeki çalışma alanında yer alan litolojik birimlerin en altta kireçtaşları ile temsil edilen Üst Jura-Alt Kretase yaşlı “Hozbirik Yayla Formasyonu”, bunun üzerine uyumlu olarak kumtaşı, marn, şeyl ve tüflerle temsil edilen Üst Kretase - Paleosen yaşlı “Mescitli Formasyonu” ve alttaki tüm birimlerin üzerine uyumsuz olarak gelen Eosen yaşlı volkano-tortul kayaçlar ile temsil edilen “Kabaköy Formasyonu” ve en üstte de açısal uyumsuzlukla Harşit Çayı boyunca gözlenen Kuvaterner yaşlı alüvyonlar ile temsil edildiği belirlenmiştir. Alterasyonlar; profillitleşme, arjilitik alterasyon, silisleşme ve demirli alterasyonlar şeklinde izlenmektedir. Saha içerisinde gözlenen arjilik alterasyonların sahada yaklaşık olarak KD-GB uzanımlı olarak yer aldığı görülmektedir. _nceleme alanında cevherleşmeye eşlik eden en önemli alterasyonun silisleşme olduğu belirlenmiştir. Silisleşme kayaç silisleşmesi, kuvars damarı ve ağsal kuvars damarı oluşumlarıyla temsil edilir. Arzular sahasındaki mineralizasyon, tektonik kırık hatları ile yakın ilişkili olup Eosen yaşlı andezitik lavlar içerisinde KD-GB doğrultulu fay ve kırıklar boyunca gelişmiştir. Bu sonuçlar ışığında sahanın litoloji, alterasyon ve jeokimyasal özellikleri epitermal altın cevherleşmesine işaret etmektedir.

In the area, basement is constituted by Sögüt Metamorphics of Paleozoic age. Jurassic Bilecik Limestone are cover units of metamorphics. Cretaceus Dagküplü Melange tectonically overlies older units. All these units are cut by Tertiary Mayıslar magmatite along with andesitic and dacitic volcanics. Alteration assemblages exhibiting variations depending on the dominant lithology, include potassic, phyllic, argilic and silisic varietes. Lithological, alteration and geochemical charecteristics suggest a polymetallic Au-Ag-Sb-As-Pb-Zn-Cu-Mo mineralition. These features indicate that porphyry, mesothermal and epithermal systems appear to have coexisted in the same setting and genetic links. In the Arzular Area, litholical units observed in the investigation sites are as fallows from old to young Upper Jurassic-Lower Creteseus Hozbirik Yayla Formation, Upper Certeseus Paleocene aged Mescitli Formation, Eocene aged Kabaköy Formation and Quaternary aged allüvions. Alteration assemblages exhibiting variations depending on the dominant lithology, include potassic, phyllic, argilic and silisic varietes. Lithological, alteration and geochemical charecteristics suggest a epithermal mineralition.