Denizli havzasındaki fayların tektonik jeomorfolojisi (GB Türkiye)

Abstract

Denizli Havzası kuzeyden Pamukkale, güneyden Babadağ ve Honaz faylarıyla sınırlı olan bir çöküntü alanıdır. Havzayı sınırlayan bu faylar boyunca ve taban blokta yer alan vadilerde morfometrik hesaplamalar yapılmıştır. Honaz, Babadağ ve Honaz fayları boyunca seçilen vadilerin enine profilleri V şekilli olup, genellikle dar ve derin deşilmiş vadilerdir. Vf indeksi değerleri de bunu desteklemektedir. Vf değerlerinin seçilen vadilerde düşük değerlere sahip olması bölgede tektonik olarak aktif bir yükselmeyi göstermektedir. Bs indeks değerlerinin de düşük olması, vadilerin dar ve uzunlamasına geliştiğini göstermekte, bu da Vf indeksi verileriyle birbirlerini desteklemektedirler. Faylar boyunca hesaplanan Smf indeks değerleri 1'e yakın olduğundan dolayı, fayların önünün düz şekilde geliştiğini ve fayların aktivitesini sürdürdürğünü göstermektedir. Yapılan hesaplamalarda, Babadağ ve Pamukkale faylarına göre Honaz Fayı'nın daha aktif olarak hesaplanması Denizli havzası'nın doğuya doğru genişlediğinin bir kanıtı olarak ortaya koyulmuştur. Vadi tabanlardaki eğimlenmeyi (tiltlenme) gösteren drenaj alanı asimetrisi (AF) ve topografik simetri faktörü (T) verileri kullanılarak yapılan Honaz, Babadağ ve Pamukkale faylarında segment ayrımı yapılmıştır. Yapılan segment ayrımına göre, Honaz Fayı 2 farklı (Honaz ve Aşağıdağdere segmentleri), Babadağ Fayı 6 farklı (Demirci, Yeniköy, Göveçlik, Kadılar, Yeşilköy ve Gökpınar segmentleri) ve Pamukkale Fayı 3 farklı (Gölemezli, Akköy ve Eldenizli segmentleri) segmente ayrılmıştır. Denizli Havzası'ndaki fayların aktifliğinin belirlenmesinde kullanılan, tarihsel ve aletsel deprem verileri, sıcak su çıkışları ve güncel traverten oluşumları gibi verilerin yanında morfometrik yaklaşımlarında kullanılarak, hesap yöntemleriyle fayın aktifliğinin belirlenmesi, fayların segmentlere ayrılması daha önce elde edilen verilerle deneştirilerek desteklenmiştir.

Denizli Basin is a collapse area which is limited by Pamukkale on the north and Babadağ and Honaz Faults on the south. Some morphometric calculations have been performed along these faults that limit the basin and in the valleys that take place in the base block. The transverse profiles of the valleys chosen along Honaz, Babadağ and Honaz Faults are V-shaped, usually narrow and deepened valleys. Vf index values also support this. The fact that the Vf values are low in the chosen valleys show a tectonically active rise in the area. The fact that the Bs index values are low as well show that the valleys have developed narrow and longitudinal which supports each other with the Vf index data. Since Smf index values calculated along the faults are close to 1, it points out that the front parts of the faults have developed smoothly and that the faults are still active. According to the calculations performed, the result that Honaz Fault has been found out to be more active than Babadağ and Pamukkale Faults have been suggested to prove that Denizli Basin is enlarging towards the east. By using drain region asymmetry (AF) and topographic symmetry factor (T) data that show the declivity (tilt) in the valley basin, segment separation has been performed for Honaz, Babadağ and Pamukkale Faults. According to this segment separation, Honaz Fault has been divided into 2 different (Honaz and Aşağıdağdere) segments, Babadağ Fault has been divided into 6 different (Demirci, Yeniköy, Göveçlik, Kadılar, Yeşilköy and Gökpınar) segments while Pamukkale Fault is divided into 3 different (Gölemezli, Akköy and Eldenizli) segments. Determination of the activity of the fault with calculation methods and the separation of faults into segments by using morphometric approaches as well as historical and instrumentational earthquake data, hot water sources and current travertine constitution data, which are used for conditioning the fault activity in Denizli Basin, have been supported by the previous data.