Pamuklu tekstillerin bitim işlemlerinde geri dönüşüm sularının kullanımının ürün kalitesine etkisinin araştırılması

Abstract

Su tekstil terbiyesinin temel maddesidir. Tekstil terbiye işletmelerinde su çözücü olarak kullanımının yanında ısıtma amaçlı ve buharlama işlemleri için vazgeçilmez olarak kullanılmaktadır. Tekstil boyahanelerinde yaş işlemler için kullanılan suyun kimyasal özellikleri, işlem yapılan kumaşın ürün kalitesi üzerinde önemli etkilere neden olmaktadır. Su tüketiminin oldukça yüksek olduğu tekstil boyahaneleri yüksek miktarlarda atık su deşarjları ile de çevresel açıdan dikkat çekmektedir. Özellikle temiz su kaynaklarının azalması, dünyada, Avrupa Birliği ülkelerinde ve ülkemizde artan çevre bilincinin gerekliliği olarak suların tasarruflu kullanımı son derece önemlidir. Bu çalışmada, pamuklu tekstil sanayi atıksularının arıtılarak geri kullanılabilirliğinin, tekstil ürün kalitesi üzerindeki etkiler baz alınarak araştırılması amaçlanmaktadır. Pamuklu tekstil baş işlemlerinin yapıldığı tesislerden gelen tekstil tekstil atıksuları bu amaç doğrultusunda ileri arıtma işlemlerinden geçirilerek arıtılmış suların kasar ve boyama işlemlerinde kullanım olanakları araştırlmıştır. Çalışmada aktif karbon (AC), nanofiltrasyon (NF), ultrafiltrasyon (UF) ve reverse osmoz (RO) arıtma metotları ile arıtılmış su numuneleri kullanılmıştır. Arıtma suları ile işletme suyu %100, %75/25, %50/50 ve %25/75 oranlarında karıştırılarak kullanılmıştır. Farklı özellikteki geri dönüşüm suları ile kasar işlemi yapılan kumaşların ürün kalitesi üzerine etkisinin anlaşılması için; berger beyazlık derecesi ölçümü, kasar kapilarite testi ölçümü yapılmış ve işletme suyu ( temiz su) ile yapılan kasar kumaş verileri ile karşılaştırılmıştır. Boyama denemeleri için farklı özellikteki geri dönüşüm suları ile farklı iki tonda boyama yapılmış ve kumaşlardaki olası renk farklılıkları işletme suyu ile elde edilen renklerle karşılaştırılarak belirlenmiştir. Boyama yapılan kumaşlarda ayrıca kumaş kat açılma çısı ölçümleri yapılmıştır. Geri dönüşüm sularının yıkama suyu olarak kullanımının mümkün olup olmadığını araştırmak amacı ile farklı özellikteki geri dönüşüm suları kullanılarak yıkama yapılmış ve bu numune kumaşlara yıkama sonrası renk haslığı ve kumaş kat açılma açısı ölçümleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda; arıtılmış su çeşitleri arasından AC ve NF ürün sularının kasar, boyama ve yıkama sularında kullanılmasının uygun olabileceği belirlenmiştir.

Water is the basic component in the textile wet processing. Beside wet processing steps water is consumed for steaming and heating purposes in the textile finishing plants. Chemical components of water that is used in textile finishing processes is extremely important considering its impact on textile product quality. High amount of clean water consumption in the textile dyehouses causes high amount of waste water discharge. Decreasing of clean water sources on the earth, increased awareness about water recyling and saving in the World, İn European Union and in Turkey enforces all textile industry to take precautions in the clean water consumption policies. In this study, textile waste water is purified using different purification methods and influence of recycled water use on the cotton textile bleaching, dyeing, and washing processes are studied. Active carbon (AC), nano filtration (NF), ultra filtration (UF), and reverse osmosis (RO) waste water treatment methods are used for water purification. Purified water are used for textile finishing process of bleaching, dyeing and washing purposes in different ratio of 100%, 75/25%, 50/50%, and 25/75% with plant underground water. Different characterized recycled water is used for bleaching process of cotton fabric. Quality parameters, Berger whiteness, capillarity of fabric samples, and crease recovery angle value of sample fabric, are compared with the sample fabric that is bleached using plant underground water. Different characterized recycled water is also used for dyeing of cotton textile. Recipe of light green and dark green colors of the same reactive dye are selected as dyeing material. Quality parameters, color difference, as dE, capillarity of fabric samples, and crease recovery angle value of sample fabric, are compared with the sample fabric that is dyed using plant water. Different characterized recycled water are also experienced as only washing water for the sample fabrics that are already processed in the plant's regular water. Samples are evaluated consideraing their washfastness and rub fastness and crease recovery angle value changes. It has been seen that purified water types of active carbon and nano filtered waters are acceptable water types for bleaching, washing and dyeing processes of textile finishing.