Görsel sanatlar öğretmen adaylarının görsel okuryazarlığa ilişkin görüşleri (Ege Bölgesi örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Ege Bölgesindeki üniversitelerin eğitim fakültelerinde yer alan Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı'nda (RİEABD) öğrenim gören son sınıf öğrencilerin (öğretmen adaylarının) görsel okuryazarlığa ilişkin görüşlerini eğitim, görsel kültür, sanat etkinliklerini izleme edimi ve mesleksel yeterlik boyutlarıyla belirlemektir. Örneklem, evren kapsamında yer alan Aydın Adnan Menderes, İzmir Dokuz Eylül ve Ege, Muğla Sıtkı Koçman, Denizli Pamukkale Üniversiteleri Resim-İş Eğitimi Anabilim Dallarında öğrenim gören erişim sağlanmış 121 öğrencidenoluşmaktadır. Bu sayı evrenin % 58 'sine karşılık gelmektedir. Dağılım homojen olmamakla birlikte temsil ve kapsam geçerliliği bakımından yeterli ve güvenilirdir. Görsel Okuryazarlığa İlişkin Görüşler" anketi adı altında kullanılan veri toplama aracında; 5'li Likert tipi 4 farklı ölçme aracı, 1 açık uçlu görüş alma formu ve kişisel bilgileri toplamaya yönelik formlar yer almaktadır. Verilerin analizinde, SPSS 16 İstatistiksel Analiz Programı kullanılmıştır. Toplanan verilerin frekans ve yüzde dağılımları, ortalama puan ve standart sapma değerleri bulgu olarak ortaya konmuştur. Bağımsız değişkenlere göre anlamlılık düzeyleri t-testi ve Anova-Scheffe testleriyle, ilişkisel durumlar korelasyon analizleriyle bulgulanmıştır. Ayrıca, açık uçlu nitel veriler için tema-kod tabloları oluşturularak betimsel içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre görsel okuryazarlığa ilişkin görüşler kişisel bilgilere ve üniversiteye göre değişiklik göstermekle beraber örneklem grubundaki üniversitelerin Ege Bölgesi'nde yer almasından dolayı; öğrencilerin sosyokültürel ve bilişsel profillerinde yakınlık tespit edilmiştir. Nitel bulgulara bakıldığında; görsel sanatlar öğretmen adaylarının görsel okuryazarlığı daha çok kendi mesleki ve sanatsal algıları doğrultusunda değerlendirdiği görülmüştür. Ankete katılan öğrenciler; öğretim süreciyle görsel okuryazarlığı ilişkilendirirken uygulamalı dersler kategorisinde yer alan Anasanat ve Seçmeli Sanat Atölye Dersleri, Temel Tasarım Dersi ve Kuramsal Derslerden Sanat Eleştirisi, Batı Sanatı Tarihi, Çocuğun Sanatsal Gelişimi ve Müze Eğitimi ve Uygulamaları Dersi ile görsel okuryazarlık arasında daha yüksek düzeyde bağ kurmuştur.Eğitim-öğretim sürecinde görsel okuryazarlık kazanımları ilişkin görüşlerin de bu bulguları destekler nitelikte olduğu görülmektedir. Görsel sanatlar öğretmen adaylarının görsel kültür ile görsel okuryazarlığı ilişkilendirirken, sinema, tiyatro ve diğer sahne sanatlarını kapsamın biraz dışında tutma eğiliminde oldukları görülmüştür. Genel olarak sanat etkinliklerini izleme ediminin görsel okuryazarlığı geliştirdiği düşünülmekte ve bu etkinliklere sıklıkla katılanların görsel okuryazarlık - sanat eğitimi ve görsel kültür ile ilgililerinin daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Son olarak, öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerini, bireysel, mesleki, sanatsal ve toplumsal gelişim açısından önemli buldukları görülmektedir. Araştırma sonunda görsel sanatlar öğretmen adaylarının görsel okuryazarlık becerilerine dönük eksik görülen noktalar öneri olarak sunulmuştur.

The aim of the study is to find out the opinions of senior students (preservice teachers) in Fine Arts, Art Teaching Departments of Education Faculties of the universities in Aegean Region on visual literacy in terms of education, visual culture, following art activities and professional competency. The sample consists of 121 students studying in Art and Craft Teaching Department of Aydin Adnan Menderes, Izmir Dokuz Eylul and Ege, Mugla Sıtkı Kocman, Denizli Pamukkale Universities, which are within the scope of population. This number corresponds to 58% of total population. While the distribution is not homogenous, it is adequate and reliable in terms of representation and content validity. The data collection instrument, which is a questonnaire titled as Opinions on Visual Literacy, consists of 4 different five-point likert type instruments, 1 open - ended interview form and the forms related to personal details. For the analysis of data, SPSS 16 Statistical Analysis Program was used. The frequency and the percentage distribution, means and standard deviation values of the data gathered were presented here as findings. Significance levels related to the independent variables were explored via t-test and Anova-Scheffe tests while relational situations were determined through correlation analysis. In addition, for the qualitative data gathered fromopen-ended instrument, theme - code tables were created and descriptive content analysis was carried out. When it comes to the results of the study, it is observed that while opinions on visual literacy differs according to personal details and university, there exists some kind of parallelism in socio-cultural and cognitive profiles since the universities in the sample group are located in Aegean Region. On the other hand, the qualitative findings demonstrate that visual art preservice teachers evaluate visual literacy mainly in accordance with their own occupational and artistic perceptions. When the students participating in the questionnaire associated visual literacy with education process, they correlated visual literacy highly with Art Major and Optional Art Studio lessons, Basic Design Lesson belonging to the applied courses category and Art Criticism, History of Western Art, Artistic Development of Child, Museum Training and Applications lesson from theoretical courses. Opinions on visual literacy attainments during educational process also support the findings. While associating visual culture with visual literacy, visual arts preservice teachers tend to exclude cinema, theatre and other performing arts. It is considered that the act of following art activities improves visual literacy and also it is understood that those attending these activities frequently are more interested in visual literacy,art teaching and visual culture. Finally, it is seen that the students view visual literacy skills as significant in terms of individual, occupational, artistic and social development. At the end of the study, issues on visual literacy skills regarded as inadequate by visual arts preservice teachers were presented.