Okul öncesi öğretmenlerinde özyeterlik algısının tükenmişlik düzeyini yordama gücü: Denizli ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinde öz yeterlik algısının tükenmişlik düzeyini yordama gücünü, tükenmişlik duygusu döngüsünün nasıl işlediğini ve tükenmişlik duygusu döngüsünde öz yeterlik algısının aracı rol oynayıp oynamadığını test etmektir. Araştırmanın örneklemini 2011-2012 eğitim öğretim yılında, Denizli il merkezinde ilköğretime bağlı ana sınıflarında ve bağımsız anaokullarında çalışan 236 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak; Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen, Türkçe güvenirlik ve geçerlik çalışması Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından yapılan "Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği" ve Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Maslach Tükenmişlik Envanteri (MTE) kullanılmıştır. Araştırmada temel betimleyici analizler (standart sapma, ortalama vb.), Pearson Korelasyon katsayısı, regresyon analizleri ve yapısal eşitlik modeli analizleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 16.0 ve AMOS 7.0 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, öz yeterlik algısının tükenmişlik düzeyini anlamlı olarak yordadığını, duygusal tükenmişlik ile düşük kişisel başarı ilişkisinde duyarsızlaşmanın ve tükenmişlik duygusu döngüsünde öz yeterlik algısının aracı rol oynadığını göstermiştir. Araştırmada elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmış ve ilgililere (araştırmacılara, öğretmenlere) önerilerde bulunulmuştur.

The objective of this study is to test the predictive power of selfefficacy perception on the level of burnout, how the cycle of the sense of burnout works and whether the self efficacy perception plays a mediation role in the cycle of the sense of burnout or not. A total number of 236 preschool teachers working in different kindergartens in Denizli participated to the study in 2011-2012. The descriptive survey model was used in the study. "Teacher's Self-Efficacy Scale", which was developed by Tschannen-Moran and Hoy (2001) and Turkish validity and reliability of which was conducted by Çapa, Çakıroğlu and Sarıkaya (2005), and Maslach Burnout Inventory (MBI), which was developed by Maslach and Jackson (1981) and adapted into Turkish by Ergin (1992), were used as data collection instruments. Basic descriptive analyses (such as standard deviation, mean), pearson correlation coefficients, regression analyses andstructural equation model analyses were used to analyze the data by using the SPSS 16.0 and AMOS 7.0 programs. Results showed that the self efficacy peception predicted the level of burnout meaningfully, depersonalization plays a mediation role in the relationship between emotional burnout and low personal accomplishment and finally the self efficacy perception plays amediation role in the cycle of the sense of burnout. The results were discussed according to the literature and recomendations were given for the researchers and teachers in the study.