Şizofreni hastalarının çocuklarında yürütücü işlevler ve zihin kuramı incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, yürütücü işlevler (Yİ), bellek, dikkat, zeka ve zihin kuramı (ZK) işlevlerinin, genetik olarak yüksek riskli grup şeklinde tanımlanan şizofreni tanılı hastaların çocuklarında kontrol grubuyla karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada; çalışma grubu; DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre şizofreni tanılı en az bir ebeveyne sahip otuz çocuktan oluşturulmuştur. Kontrol grubu ise; birinci derecede akrabalarında psikotik ve duygudurum bozukluğu ve yaygın gelişimsel bozukluk öyküsü olmayan otuz çocuktan oluşturulmuştur. Yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş olan her iki gruba yürütücü işlevler (Yİ), dikkat, bellek, zeka ve zihin kuramı (ZK) becerilerini değerlendiren nöropsikolojik testler uygulanmıştır. Stroop Testi TBAG Formu'nda birbiriyle yarışan iki uyarandan birinin baskılanarak diğerine ait dikkatin sürdürülmesi, İz Sürme Testi'nde (İST) kurulumu değiştirme, görsel tarama hızı, görsel uyanıklık, California Sözel Öğrenme Testi ?Çocuk Versiyonu'nda (CSÖT-Ç) ilk andaki sözel kavrama gücü, sözel öğrenme, kısa-uzun süreli sözel bellek, dikkat, sözel bellekte kodlama ve geri getirme, Rey-Osterrieth Karmaşık Şekil Testi'nde (ROKŞT) görsel-mekansal kurulum, görsel bellekte kodlama ve geri getirme, Sally ve Anne Testi'nde kendisi ile başka bir kişinin inançları arasında ayırım yapma beceri testlerinde şizofreni tanılı hastaların çocukları ile kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır. Şizofreni hastalarının çocuklarında, Stroop Testi TBAG Formu'nda birbiriyle yarışan iki uyarandan birinin baskılanarak diğerine ait dikkatin sürdürülmesi alanında saptanan bozukluğun hastalığa yatkınlık belirteci olabileceğini düşündürmektedir. İST'de şizofreni tanılı hastaların çocuklarının, kurulumu değiştirme, görsel tarama hızı, görsel uyanıklık alanında bozukluk yaşadığı saptanmıştır. Şizofreni tanılı hastaların çocuklarında, CSÖT-Ç'de sözel bellek alanında ve ROKŞT'de görsel bellek alanında bozukluk tanımlanmıştır. ZK becerisini değerlendiren Sally ve Anne Testi'nde, şizofreni tanılı hastaların çocukları kontrol grubuna göre anlamlı kötü performans saptanmıştır. Şizofreni tanılı hastaların çocuklarında saptadığımız farklılıkların endofenotip adayı olup olmayacağının tespiti için, çevresel etkenlerin olası etkilerinin azaltılarak, klinik ve nörobilişsel izlemi içeren, geniş örneklemli, nörogörüntüleme ve genetik analiz çalışmalarıyla birlikte yapılacak ileri çalışmaların gerekli olduğu görülmektedir.

In this study, it is aimed to investigate the executive function, memory, attention, intelligence, and theory of mind (ToM) functions of offspring of schizophrenic patients defined as a genetically high-risk group compared with the control group. In this study, study group is selected from thirty children whose at least one of the parents diagnosed with schizophrenia according to DSM-IV-TR diagnostic criteria. Thirty children who haven?t got a history of psychotic and mood disorder and pervasive developmental disorder in first degree relatives are selected as control group. Both groups are matched for age and sex and the neuropsychological tests are applied to assess the executive functions, attention, memory, intelligence, and theory of mind (ToM) skills. Significant difference is determined between offspring of schizophrenic patients and the control group in suppressing one of the two stimuli which is competing with each other and the maintenance of attention of the other in the Stroop Test TBAG Form, changing the construction in Trail Making Test (TMT), visual scanning speed, visual vigilance, verbal apprehension at the first time in California Verbal Learning Test- Children?s version (CVLT-C), verbal learning, short-long term verbal memory, attention, encoding and retrieval at the verbal memory, in the Rey-Osterrieth Complex Figure Test (ROCF), visuospatial construction, encoding and the retrieval at the visual memory and skill tests of making a distinction between himself and another person's beliefs in the Sally-Anne Test. In the offspring of schizophrenic patients, detected defect in the supressing one of the two stimuli which is competing with each other and maintanance of attention of the other stimuli may be marker for susceptibility to disease in the Stroop Test TBAG Form. Defect is detected in the areas of installation, modification, visual scanning speed, visual alertness in the tmt offspring schizophrenic patients. Defect is detected in verbal memory area in the CVLT-C and visual memory area in the ROCF in offspring of Schizophrenic Patients. İn the Tom and Sally-Anne Test which assesses the ToM skill, offspring of Schizophrenic Patients have worse performance than the control group. Further studies which will be done together with excluding the potential effects of enviromental factors, including clinical neurocognitive follow-up, with large sample, neuroimaging and genetic analysis studies are necessary.