Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun sinaptobrevin -2 (VAMP2), sinapsin III ve sintaksin 1A genleri ile ilişkisi ve bu genlerin nöropsikolojik fonksiyonlar üzerine etkisi

Abstract

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çocukluk döneminde başlayan ve temel belirtileri dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik olan bir bozukluktur. DEHB'nin etiyolojisi henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Etiyolojide özellikle gen?çevre etkileşiminin ve prefrontal striatal serebellar dizgenin yapısal ve metabolik farklılığının rol oynadığı düşünülmektedir. Genetik araştırmalar daha çok dopaminerjik yolaklar ve dopamin reseptörleri üzerinedir. Bu çalışmada, erişkin DEHB ile presinaptik proteinleri kodlayan genlerden olan sinaptobrevin-2 (VAMP2), sinapsin III ve sintaksin 1A genlerinin ilişkisi ve bu genlerin nöropsikolojik test performansları üzerine etkisinin araştırılması hedeflenmiştir. Çalışmaya DEHB tanısı almış olan 18-60 yaş arası 139 olgu ve 106 sağlıklı kontrol alındı. Katılımcılardan kan örneği alınarak genetik analizler yapıldı. Her iki gruba Nörolojik Değerlendirme Ölçeği ve nöropsikolojik testler (Sayı dizleri, sözel bellek, stroop ve Wisconsin kart eşleme testi) uygulandı. DEHB ile VAMP2 geni İns/Del polimorfizmi, sinapsin III geni -631 C>G polimorfizmi ve sintaksin 1A geni intron 7 polimorfizmi arasında kontrol grubuna göre anlamlı bir ilişki bulundu. DEHB ile sinapsin III geni -196 G>A polimorfizmi arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmadı. Erişkin DEHB grubunda sayı dizileri, sözel bellek ve stroop testlerinde kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde düşük performans saptandı. WKET'de erişkin DEHB grubu ile kontrol grubu arasında farklılık bulunmadı. Erişkin DEHB grubunda silik nörolojik belirtilerde kontrol grubuna göre düşük performans saptandı. VAMP2 geni İns/Del polimorfizmi İns/İns genotipi sayı dizileri ve sözel bellek testlerinde kötü performans, stroop testinde daha iyi performans ile ilişkili bulundu. Sinapsin III geni -196 G>A polimorfizmi G/G genotipi sayı dizileri testinde düşük performans, sinapsin III geni -631 C>G polimorfizmi C/G genotipi sayı dizileri ve stroop testlerinde daha iyi performans ile ilişkili bulundu. Sintaksin 1A intron 7 polimorfizmi T/T genotipi sayı dizileri testinde daha iyi performans ile ilişkili bulundu. WKET performansı ile herhangi bir gen arasında ilişki bulunmadı. DEHB'nin etiyolojisinde dopamin genlerinin yanı sıra sinaptik protein genlerinin de rol aldığı, parietal korteks ve frontostriatal yolaklarda işlev bozukluğu olduğu düşünüldü. Riskli genler ile nöropsikolojik bulguların paralellik göstermediği düşünüldü.

Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is a disorder that begins in childhood and has main symptoms of inattention, overactivity and impulsivity. The etiology of ADHD has not been entirely clarified yet. Structural and metabolic differences at the prefrontal striatal cerebellary system and the interaction of gene and environment are the main factors thought to play a role in the etiology. Genetic investigations are performed especially about the dopamine pathways and receptors. In this study; it was aimed to investigate the association of the synaptobrevin-2 (VAMP2), synapsin III and syntaxin 1A genes, which take place in encoding presynaptic proteins, with adult attention deficit hyperactivity disorder and the effects of these genes on the neuropsychological test performances. One hundred thirty-nine patients, having ADHD aging between 18 and 60 years and 106 healthy people as controls were included into the study. Blood samples were taken from the participants and genetic analysis were performed. Neurological Grading Scale and neuropsychological tests (Digit span, verbal memory, stroop test and Wisconsin Card Sorting Test (WCST)) were performed to both groups. A significant difference was determined between ADHD and VAMP2Ins/Del polymorphism, synapsin III-631 C>G polymorphism and syntaxin 1A intron 7 polymorphism according to the control group. No significant difference was determined between ADHD and synapsin III-196 G>A polymorphism. Significantly low performance was determined on the digit span, verbal memory and stroop tests in the adult ADHD group according to the control group. No significant difference was determined between the adult ADHD group and the control group on the WCST. Low performance was determined at the neurological soft signs in the adult ADHD group according to the control group. While Ins/Ins genotype of VAMP2 Ins/Del polymorphism was found to be related to worse performance on the digit span and verbal memory tests, it was found to be related to better performance on stroop test. G/G genotype of synapsin III-196 G>A polymorphism was found to be associated with worse performance on the digit span test. C/G genotype of synapsin III-631 C>G polymorphism was found to be associated with better performance on the digit span and stroop tests. T/T genotype of syntaxin 1A intron 7 polymorphism was found to be associated with better performance on the digit span test. No association was found between WSCT performance and any genes. It is believed that dopaminergic genes together with synaptic protein genes might have roles in the etiology of ADHD and functional defects at the parietal cortex and frontostriatal pathways might interfere in this disorder. It was also believed that risky genes do not show any parallelism with neuropsychological signs.