Sağlıklı donörlerde trombosit aferezi işleminin kanın reolojik özellikleri üzerine etkisinin araştırılması

Abstract

Günümüzde sıkça uygulanan donör trombosit aferezi esnasında kan dokusu bir tür yapay dolaşıma maruz kalmaktadır. Kan dokusunun akışkanlık özellikleri dokulara yeterli kan akımının sağlanmasında belirleyici bir rol oynar. Sağlıklı kişilerde uygulanan aferezin kanın reolojik özelliklerine etkisini inceleyen çalışma yoktur. Çalışmada donör trombosit aferezinin kanın reolojik özellikleri üzerine etkisinin araştırılması planlanmıştır. Çalışmaya 20 sağlıklı donör alınmıştır. Aferez öncesi ve sonrasında alınan venöz kan örneklerinde hemoreolojik paremetrelerden; eritrosit deformabilitesi bir ektasitometre kullanılarak farklı kayma kuvvetlerinde ölçülmüştür. Aynı cihaz ile otolog ve standart hematokritte (%40) eritrosit agregasyon indeksine bakılmıştır. Digital viskometer kullanılarak otolog ve standart hematokritte (%40) tam kan viskozitesi plazma viskozitesi ölçümleri yapılmıştır. Aferez öncesi ve sonrasında biyokimyasal ve hematolojik paremetreler de değerlendirilmiştir. 8 kişilik alt bir grupta da Nitrik oksit vericisi sodyum nitroprussit'in trombosit aferezi sonrasında azalmış eritrosit deformabilitesi üzerindeki etkisine bakılmıştır. Trombosit aferezi sonrasında eritrosit deformabilitesi belirgin olarak azalmıştır. 8 kişilik alt grupta SNP inkübasyonunun bu deformabilitedeki azalmayı geri çevirdiği saptanmıştır. Hem otolog hem de standart hematokritte (%40) bakılan eritrosit agregasyon indeksinin azaldığı, sadece otolog hematokritte bakılan tam kan viskozitesinin azaldığı ve plazma viskozitesinin değişmediği bulunmuştur. Aferez sonrasında fibrinojen ve total kolestrol düzeyleri azalmış, hematokrit ise artmış bulunmuştur. Bu çalışmanın sonuçları sağlıklı donörlerde trombosit aferez işleminin kanın reolojik özeliklerini belirgin şekilde etkilediğini ve bu etkinin hem olumlu (eritrosit agregasyonu ve tam kan viskozitesinde azalma) hem de olumsuz (eritrosit deformabilitesinde azalma) yönleri olduğunu göstermiştir.

During the thrombocyte apheresis that is used frequently today, blood tissue exposed to a kind of artifical circulation. Fludity of blood plays a major role to ensure adequate blood supply to the tissues. There is no study available on the effects of apheresis on blood rheology on healthy donors. The present study was designed the effects of thrombocyte apheresis on the blood rheology. Venous blood samples were obtained before and after the thrombocyte apheresis in twenty healthy donors. As an Hemorheological parameter erythrocyte deformability was determined at various shear stresses by ektacytometry. Erythrocyte aggregation index was calculated with the same device at autolog and standard hematocrit (%40) levels. By using digital viscometer whole blood viscosity at autolog and standard hematocrit (%40) levels, and plasma viscosity were evaluated. Biochemical and haematologicial parameters were analyzed before and after thrombocyte apheresis. The effect of sodium nitroprusside, a nitric oxide donor, on erythrocyte deformability after a thrombocyte apheresis was evaluated in eight donors of a healthy subgroup. Erythrocyte deformability was clearly reduced after thrombocyte apheresis. SNP incubation was able to reverse the reduced erythrocyte deformability by a thrombocyte apheresis. In both autolog and standard hematocrit levels erythrocyte aggregation index reduced, whereas only autolog hematocrit of whole blood viscosity was found to be reduced and no change was observed in plasma viscosity. After thrombocyte apheresis, fibrinogen, total cholesterol concentration reduced, and hematocrit has increased. These results suggested that thrombocyte apheresis clearly effected blood rheology in both favourable (decreased erythrocyte aggregation and whole blood viscosity) and unfavourable (decreased erythrocyte deformability) ways.