Ailesel akdeniz ateşi, postenfeksiyöz artritler ve jia hastalarında inflamatuvar süreçte pentraksin-3'ün değişimi ve bunun artrit kliniğinde ayırıcı tanıdaki yeri

Abstract

Artrit çocukluk çağında nadir olmayan ve farklı etiyolojilerin ortaya çıkarabildiği klinik bir antitedir. Etiyolojilerine yönelik özgün laboratuvar bulgularının bulunmaması nedeni ile klinisyenleri daima zorlayan bir durumdur. Ailevi Akdeniz ateşi (AAA), hastaların artrit kliniği ile başvurusuna sebep olan ve ülkemiz için önemli bir hastalıktır. Yine zaman zaman yapılan çalışmalar göstermiştir ki jüvenil idiopatik artrit (JİA) , postenfeksiyöz artritler, farkedilmeyen travma sonrası olan artritler ile malign hastalıkların ilk bulgusu olan artritler çocuk romatoloji kliniklerine sıklıkla başvurabilmektedir. Pentraksinler inflamatuar süreçte rol alan protein yapısında olan moleküllerdir. Pentraksinlerin inflamasyonda hızlıca yükseldikleri ve bunun bir çeşit sitokin ilişkili yanıt olduğu da bilinmektedir. Yeni keşfedilmiş bir akut faz reaktanı olan PTX-3' ün özellikle AAA' nin inflamatuar sürecinde (atak ve atak sonrası dönemde) ne şekilde değiştiği henüz bilinmemektedir. İlave olarak daha önceden JİA' da akut faz yanıtı olarak yükseldiği bilinmesine rağmen artrit kliniği ile başvuran hastalarda ayırıcı tanıda klinik faydasının olup olmadığı da tam aydınlatılmamıştır. Bu çalışmada PTX-3' ün artrit kliniği ile başvuran hastalarda ayırıcı tanıdaki önemi ve AAA hastalarında PTX-3' ün atak sırasında ve atak sonrası dönemdeki değişimi araştırılmıştır. Çalışmanın birinci kolunda ayırıcı tanısı yapılmış 60 artritli hasta (33 JİA,12 AAA artriti ve 15 tanesi postenfeksiyöz artrit) ve 40 sağlıklı çocuk kontrol grubu olarak alındı. Çalışmanın ikinci kolu ise AAA atağı ile başvuran 45 hasta ve aynı 40 sağlıklı çocuk kontrol grubu olarak çalışmaya dahil edildi. Artritli çalışma grubuna tanısı kesinleşmeyen, sadece artraljisi olan, travma ve enfeksiyon gibi inflamasyona ait öyküsü olan, herhangi bir vaskülitik hastalık ile beraber artriti olan ya da başka bir kronik hastalığa bağlı artriti olan, Akut Romatizmal Ateş (ARA) tanısı olan hastalar dahil edilmedi. AAA hastalığı çalışma grubuna, tanısı kesin olmayan, AAA hastalığı dışında farklı bir kronik hastalığı ile birlikteliği olan, kolşisin dışında farklı bir sistemik ve lokal medikal tedavi kullanan ve ataksız dönemde kliniğe başvuran hastalar dahil edilmedi. Hastaların demografk ve klinik özellikleri kaydedildi. Artrit nedeni ile başvuran tüm hastaların ilk başvuruda ve AAA hastalarının atakları sırasında ve ataktan sonraki dönemde PTX-3 ile birlikte klasik akut faz belirteçleri (CRP, EÇH,fibrinojen ve SAA) bakıldı. Pentraksin-3 artrit ile başvuran (AAA, JİA, postenfeksiyöz artrit) hasta gruplarının tümünde kontrol grubuna göre yüksekti. Bununla birlikte postenfeksiyöz artrit tanısı alan hastalarda PTX-3 dışındaki diğer akut faz belirteçleri normal sınırlardaydı. AAA grubunda PTX-3 düzeyilerinin atak sırasındaki hastalarda kontrol grubuna ve atak sonrası döneme göre yüksek olduğu, ayrıca atak sonrası düzeyinin kontrol grubuna göre de yüksek olduğu saptandı. Sonuç olarak PTX-3 düzeyi tek başına artrit hastalarında ayırıcı tanıda kullanılabilir bir marker değildir. Ancak postenfeksiyöz artrit grubu hastalarda PTX-3 düzeyinin yüksek olmasına rağmen diğer akut faz belirteçlerinin normal olması, bu hastalık grubunun diğer artrit nedenlerinden ayrımlanmasında fayda sağlayabilir. Çalışmamızın diğer kısmı olan AAA hastalığının atak döneminde ortaya çıkan inflamatuar yanıtın pentraksin-3 değerlerinde yükselmeye neden olduğu ve atak sonrası dönemde düşmesine rağmen kontrol grubundan yüksek olması subklinik inflamasyonda bir belirteç olduğunu gösterebilir.

Arthritis is a clinical entity that is not rare and different clinical etiologies could cause it. Since there are not any specific laboratory tests for etiology, it always enforces clinicians. Familial Mediterranean fever (FMF) is an important disease for our country that presents with arthritis. It was reported that patients with juvenile idiopathic arthritis (JIA), postinfectious arthritis, incognizable traumatic arthritis and arthritis that is the first sign of malignity could administer to the pediatric romatology clinics frequently. Pentraxins are molecules made up from proteins that play role in inflammatory process. It was indicated that pentraxins rise rapidly and this is cytokine related response. New discovered acute phase reactant pentraxin-3's (PTX-3) role, especially in inflammatory process of FMF (before and after attack) is not known yet. Additionally although as an acute phase reactant, increasing of the level ol PTX-3 in JİA was known, it was not detected its clinical use in differential diagnosis in arthritis patients. In this study, importance of PTX-3 in differential diagnosis of arthritis and changing of PTX-3 levels before and after FMF attacks are assessed. In the fist part of study 60 patients with arthritis (33 diagnosed with JIA, 12 FMF arthritis and 15 diagnosed with postinfectious arthritis) in whom differential diagnosis was done and 40 healthy control group were included. In the second part of study 45 FMF patients with attack and same 40 healthy controls were included. Patients with undiagnosed arthritis, arthralgia, history of inflammatory like trauma and infection, vasculitic disease, in addition with arthritis or any chronic disease related with arthritis, acute rheumatoid fever (ARA) were excluded. In FMF group, patients with uncertain diagnosis, chronic diseases other than FMF, under systemic or local medical treatment except colchicum and patients admitted in attack free periods were also excluded. Demographical and clinical data of patients were recorded. PTX-3 levels of all patients presented with arthritis and FMF patients during and after FMF attack were measured. Pentraxin-3 was elevated in patients presented with arthritis (FMF, JIA, postinfectious arthritis) in comparison with control group. Nevertheless, in postinfectious arthritis patients acute phase reactants were normal except PTX-3. In FMF group PTX-3 levels were higher during attack than after attack, and also it was detected that post attack levels were higher than healthy controls. As a result, PTX-3 levels alone are not usable for differential diagnosis of arthritis. Despite high levels of PTX-3, postinfectious arthritis patients could benefit from other acute phase markers which were at normal levels in the meantime in differential diagnosis from other arthritis causes. In other part of our study, inflammatory response in attack periods of FMF disease cause pentraxin-3 elevation and in spite of reduction after attack, its higher levels than control group indicates that PTX-3 is a marker of subclinic inflammation. In FMF group inflammatory response in attack period could cause elevation of PTX-3 levels and it could be a marker of subclinical inflammation.