Prostat kanseri tanısı konmuş hastalarda kemik sintigrafisinin sağ kalım süresini öngörmedeki değeri

Abstract

Bu çalışmada kemik sintigrafisi sonuçlarının, yaş, serum PSA düzeyi ve Gleason skoru ile karşılaştırmalı olarak sağ kalım süresini öngörmedeki değerini araştırdık. Bölümümüzde 2002?2010 tarihleri arasında Tc-99m MDP tüm vücut kemik sintigrafisi çekilen 313 hastanın dosyaları retrospektif olarak incelendi. Hastaların yaşı, Gleason skoru ve sintigrafi öncesi total PSA değerleri kaydedildi. Hastaların hayatta olup olmadığı öğrenildi. Ölmüş olanların ölüm nedeni ve zamanı kaydedildi. Ölen hastalardan ek malignitesi olanlar veya malignite dışı nedenlerle ölenler çalışmadan çıkarıldı. Üç yüz on üç hastadan 265 hasta çalışmaya alındı. Hastalar kemik sintigrafisi sonuçlarına göre kemik metastazı saptanan, saptanmayan ve şüpheli metastaz saptanan olgular olarak 3 gruba; yaşlarına göre <70 yıl ve ?70 yıl olarak 2 gruba; serum PSA düzeylerine göre <10 ng/ml, 10-20 ng/ml, >20-50 ng/ml, >50 ng/ml olarak 4 gruba; Gleason skorlarına göre <7, 7 ve >7 olarak 3 gruba ayrıldı. Hastaların sağ kalım süreleri, ölüm son nokta kabul edilerek ay cinsinden hesaplandı. Sağ kalım analizi için Kaplan-Meier yöntemi kullanıldı. Gruplar arası istatistiksel anlamlılık Log-rank test ile belirlendi. Sağ kalımı etkileyen potansiyel prognostik değişkenleri değerlendirmek için çok değişkenli Cox regresyon analizi kullanıldı. İki yüz altmış beş hastadan 202 (%76) hasta halen yaşamakta olup, 63 (%24) hasta prostat kanseri nedeniyle hayatını kaybetmişti. Kemik metastazı saptanan, saptanmayan ve şüpheli metastaz saptanan olgularda öngörülen ortalama yaşam süresi sırası ile 47.4±5.4 ay (%95 CI: 36.7-58.0 ay), 159.1±8.6 ay (%95 CI: 142.2- 176.0 ay) ve 71.1±14.4 ay (%95 CI: 42.8-99.4 ay) olarak hesaplandı. Bu üç grup arasında anlamlı fark saptandı (p=0.0001). Yetmiş yaşın altındaki hastalarda öngörülen ortalama yaşam süresi 137.1±9.4 ay (%95 CI: 118.8-155.5 ay) iken 70 yaş ve üzerindeki hastalarda 78.2±5.0 aydı (%95 CI: 68.5-87.0 ay). Sağ kalım analizinde bu iki grup arasında anlamlı fark saptandı (p=0.031). Yirmi iki hastanın PSA değeri bilinmiyordu. PSA değeri bilinen 243 hastadan, PSA düzeyi <10 ng/ml, 10-20 IX ng/ml, >20-50 ng/ml, >50 ng/ml olan hastalarda öngörülen ortalama sağ kalım süreleri sırası ile 106.9±4.2 ay (%95 CI: 98.7-115.0 ay), 118.1±14.8 ay (%95 CI: 89.1-147.1 ay), 87.6±7.4 ay (%95 CI: 73.1-102.2 ay), 51.7±6.2 ay (%95 CI: 39.6- 63.8 ay) olup anlamlı fark saptandı (p=0.0001). Gleason skoru <7, 7 ve >7 olan hastaların öngörülen sağ kalım süreleri sırası ile 167.5±10.8 ay (%95 CI: 146.4-188.6 ay), 86.8±5.5 ay (%95 CI: 76.0-97.6 ay) ve 61.0±5.4 ay (%95 CI: 50.5-71.5 ay) olup üç grup arasında anlamlı fark vardı (p=0.0001). Çok değişkenli Cox regresyon analizinde, sağ kalımı bağımsız olarak etkileyen en önemli faktörün kemik sintigrafisi bulguları olduğu görüldü. PSA düzeyi, Gleason skoru ve yaşın prognoz üzerine etkisi daha azdı. Çalışmamızda kemik metastazı olan, yüksek serum PSA düzeyi olan, yüksek Gleason skoru olan ve 70 yaşın üzerindeki hastalarda öngörülen sağ kalım süresinin kısaldığını saptadık. Kemik sintigrafisinde saptanan kemik metastazının hastaların sağ kalım süresini öngörmede önemli prognostik faktör olduğu sonucuna vardık.

In this study, we investigated the significance of the bone scan results as a prognostic factor to predict the survival by comparing age, serum PSA level, and Gleason score. Medical records of 313 patients performed Tc 99m MDP whole body bone scan in our institution between 2002 and 2010 were retrospectively examined. Patiens' age, Gleason score, total PSA values before the bone scan were recorded. It was learned that whether the patients are alive or dead. Of those who died, the cause of death and time of death were recorded. The death patients were excluded if there was an additional malignancy among of them or the cause of death was non-malign. Two hundred sixty five patients of 313 were included in the study. Patients were divided into three groups according to bone scan results as had bone metastases, had no and suspicious bone metastases; into two groups according to the ages as <70 years old and ?70 years old, into four groups according to PSA levels as <10 ng/ml, between 10 and 20 ng/ml, between >20 and 50 ng/ml and >50 ng/ml and finally into three groups according to Gleason scores as <7, 7 and >7. The life time of the patients were calculated in months by assuming death is the end point. Kaplan-Meier method was used for survival analysis. Statistical significance was determined by the Logrank test between the groups. Multivariate Cox regression analysis was used to evaluate potential prognostic variables affecting survival. Two hundred two (76%) patients of 265 were still alive and 63 (24%) patiens of 265 were death because of prostate cancer. Patients? mean estimated survival time who had bone metastases, had no and suspicious bone metastases, 47.4±5.4 months (95% CI: 36.7-58.0 months), 159.1±8.6 months (95% CI: 142.2-176.0 months) and 71.1±14.4 months (95% CI: 42.8-99.4 months), respectively. Significant difference was determined among these three groups (p=0.0001). While the mean estimated survival of patients who are younger than 70 years old was 137.1±9.4 months (95% CI: 118.8-155.5 months), the mean estimated survival of patiens who are 70 years XI old and older was 78.2±5.0 months (95% CI: 68.5-87.0 months). In the survival analysis, significant difference was determined between these two groups (p=0.031). PSA value of twenty two patients was unknown. Two hundred fourty three patients with known PSA values, of those whose PSA levels <10 ng/ml, between 10-20 ng/ml, between >20-50 ng/ml and >50 ng/ml, estimated mean survival was 106.9±4.2 months (95% CI: 98.7-115.0 months), 118.1±14.8 months (95% CI: 89.1- 147.1 months), 87.6±7.4 months (95% CI: 73.1-102.2 months) and 51.7±6.2 months (95% CI: 39.6-63.8 months), respectively and significant difference was determined amoung them (p=0.0001). Patients whose Gleason score <7, 7 and >7, mean estimated survival was 167.5±10.8 months (95% CI: 146.4-188.6 months), 86.8±5.5 months (95% CI: 76.0-97.6 months) and 61.0±5.4 months (95% CI: 50.5-71.5 months), respectively and significant difference was determined between these three groups (p=0.0001). Results of Cox regression analysis showed that the most important factor affecting the survival independently is the findings of the bone scan. The effects of the PSA level, Gleason score and age on prognosis were less. We identified in this study that the estimated mean survival of the patients who had bone metastases, had high level of PSA, had high level of Gleason score and were older than 70 years old was shorter than other groups. We concluded that the bone metastases detected in the bone scan is the important prognostic factor in the estimation of the survival time.