Kronik böbrek yetmezliği hastalarında serum adiponektin ve resistin düzeylerinin prematür ateroskleroz ile ilişkisi

Abstract

Kronik böbrek yetmezliğinin (KBY) çok erken evrelerinden itibaren kardiyovasküler hastalıklar morbidite ve mortalitenin en önemli nedenini oluşturmaktadır. Son yapılan çalışmalar adipoz dokunun enerji depolama dışında pleotropik fonksiyonları olan kompleks bir organ olduğunu göstermiştir. Adipoz doku adiponektin ve resistinin de içinde bulunduğu, aterosklerozun patogenezinde rol oynadığı ileri sürülen adipokinleri salgılar. Bu çalışmanın amacı kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda serum adiponektin ve resistin düzeylerinin prematür ateroskleroz ile ilişkisini araştırmaktır. Çalışmaya cinsiyet dağılımı ve vücut kitle indeksi açısından uyumlu, diyabetik olmayan evre 3-5, 52 kronik böbrek yetmezliği hastası (35 prediyaliz + 17 diyaliz) ve 34 üremik olmayan kontrol hastası alınmıştır. Serum adiponektin ve resistin düzeyleri ELISA yöntemi ile ölçüldü. Prematür aterosklerozun bir göstergesi olan karotis intima-media kalınlığı (İMK) yüksek rezolüsyonlu B-mod ultrasonografi ile ölçüldü. C-reaktif protein (CRP), albümin, insülin direnci (HOMA-R indeks ile belirlenen) ve diğer metabolik parametreler belirlendi. Serum adiponektin düzeyleri (µg/ml) diyaliz ve prediyaliz hastalarında kontrollere göre yüksek bulundu (sırasıyla 33.7±30; 18.8±12.7 ve 4.9±2.5, P=0.0001). Benzer şekilde resistin düzeyleri (ng/ml) de diyaliz ve prediyaliz hastalarında kontrol hastalarına göre yüksek bulundu (sırasıyla 17.7±3; 15.5±3.7 ve 8.4±2.8, P=0.0001). İMK düzeyleri (mm) diyaliz ve prediyaliz hastalarında kontrol hastalarına göre yüksek bulundu (sırasıyla 0.75±0.23; 0.78±0.24 ve 0.48±0.16, P=0.0001). KBY hastalarında adiponektin düzeyleri ile HOMA-R (r=0.28, P=0.044), kreatinin (r=0.27, P=0.05) ve kreatinin klirensi (r= -0.29, P=0.034) arasında korelasyon saptandı. Resistin düzeyleri ile kreatinin (r=0.36, P=0.009) ve kreatinin klirensi (r= -0.33, P=0.017) arasında korelasyon saptandı. Total kohortun analizinde İMK düzeyleri ile yaş (r=0.62, P=0.0001), kreatinin (r=0.29, P=0.006), kreatinin klirensi (r= -0.54, P=0.0001), adiponektin (r=0.32, P=0.003), resistin (r=0.45, P=0.0001), CRP (r=0.29, P=0.006) ve albümin (r= -0.41, P=0.0001) arasında korelasyon saptandı. Adiponektin ve resistin düzeyleri kronik böbrek yetmezliğinin hem prediyalitik hem de diyalitik evrelerinde artmaktadır. Serum adiponektin ve resistin düzeylerinin karotis İMK ile ilişkisi, kronik böbrek yetmezliğindeki prematür aterosklerozun patogenezinde bu inflamatuvar sitokinlerin rolüne işaret etmektedir.

Cardiovascular diseases are the leading cause of morbidity and mortality in chronic renal failure starting from the very early stages of the disease. Recent studies have shown that adipose tissue is a complex organ with pleiotropic functions far beyond the storage of energy. Fat tissue secretes a number of adipokines including adiponectin and resistin which are implicated in the pathogenesis of atherosclerosis. The purpose of this study was to assess the relationship between premature atherosclerosis and serum adiponectin and resistin levels in patients with chronic renal failure (CRF). The study was performed on 52 nondiabetic patients with stage 3-5 chronic renal failure (35 predialysis + 17 dialysis) and 34 non-uremic controls matched for sex and body mass index. Serum adiponectin and resistin levels were measured by ELISA assay. Carotid intima-media thickness (IMT), a surrogate of premature atherosclerosis, was measured by high resolution B-mode ultrasonography. C-reactive protein (CRP), albumin, insulin resistance (as assessed by HOMA-R) and other metabolic parameters were determined. Serum adiponectin levels (µg/ml) were higher in dialysis and predialysis patients than control patients (33.7±30; 18.8±12.7 and 4.9±2.5, respectively, P=0.0001). Similarly, serum resistin levels (ng/ml) were found to be higher in dialysis and predialysis patients than control patients (17.7±3; 15.5±3.7 and 8.4±2.8, respectively, P=0.0001). IMT levels (mm) were higher in dialysis and predialysis patients than control patients (0.75±0.23; 0.78±0.24; and 0.48±0.16, respectively, P=0.0001). In CRF patients, adiponectin levels showed correlations with HOMA-R (r=0.28, P=0.044), creatinin (r=0.27, P=0.05) and creatinin clearance (r= -0.29, P=0.034). Resistin levels showed correlations with creatinin (r=0.36, P=0.009) and creatinin clearance (r= - 0.33, P=0.017). In the analysis of total cohort, correlations were detected between the levels of IMT and age (r=0.62, P=0.0001), creatinine (r=0.29, P=0.006), creatinine clearance (r= -0.54, P=0.0001), adiponectin (r=0.32, P=0.003), resistin (r=0.45, P=0.0001), CRP (r=0.29, P=0.006) and albumin (r= -0.41, P=0.0001). Adiponectin and resistin levels were increased in both predialytic and dialytic stages of chronic renal failure. The associations between the serum adiponectin and resistin levels and carotid IMT may indicate a potential role of these inflammatory cytokines in the pathogenesis of premature atherosclerosis in chronic renal failure.