Norm fazlasi ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlilik düzeyi ( Pamukkale ve Merkezefendi ilçeleri örneği )

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyi ile norm fazlası durumuna düşmesinin etkili olup olmadığını incelemektir. Bu ana amacın yanında norm fazlası ilkokul öğretmenlerinin görüşlerinin örgütsel bağlılığın uyum, özdeşleşme ve içselleşme boyutundaki düzeyini ölçmeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda norm fazlası ilkokul öğretmenlerinin kendi durumlarına ilişkin geliştirdikleri metaforları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamındaki veriler 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılı Denizli İli Pamukkale ve Merkezefendi İlçeleri’nde bulunan resmi ilkokullarda görevli 11 kadın ve 4 erkek öğretmen olmak üzere toplam 15 öğretmenden toplanmıştır. Örneklem belirlemede kolaylıkla bulunabilme örnekleme ( Convenience Sampling ) yöntemi kullanılmıştır. Norm fazlası ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyini belirlemek için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi nitel veri analiz yöntemlerinden betimsel ve içerik analizinden yararlanılarak yorumlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre norm fazlası ilkokul öğretmenlerinin genelinde uyum, diğer bir adlandırma ile hesapçı uyum boyutunda örgütsel bağlılığının yüksek çıktığı görülmüştür. Diğer taraftan öğretmenlerin büyük bir bölümünde mecburiyetten dolayı görev yaptığı okulda çalıştığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte örgütsel bağlılığın ikinci aşaması olan özdeşleşme boyutunda önemli sorunlar gözlenmiştir: Norm fazlası öğretmenlerin geneli kendini görev yaptığı okulun bir üyesi olarak görmemekte. İçinde bulundukları belirsizlik, stres ve derse girememe durumu nedeniyle görev yaptıkları okuldaki etkinlik ve planlarda aktif rol almadıkları, okulda yetenek ve bilgilerini en üst düzeyde gerçekleştiremedikleri ve okul dışında çalışma arkadaşları ile sık sık görüşmedikleri tespit edilmiştir. Örgütsel bağlılığın son aşaması olan içselleştirme boyutunda düşük örgütsel bağlılık tespit edilmiş, öğretmenlerin okullarına yönelik olumlu veya olumsuz eleştirilerden etkilenmedikleri, okul yönetiminin kendilerini okula bağlama konusunda çaba göstermemesinden büyük rahatsızlık duydukları, okulun norm ve değerlerinin kendi norm ve değerleriyle örtüşmediği ve okulun öncelikleriyle kendi öncelikleri arasında seçim yapmak zorunda kaldıklarında kendi önceliklerini seçtikleri görülmüştür. Norm fazlası öğretmenlerin kendi durumlarına ilişkin olumsuz bir algıya sahip oldukları ve kendilerini “joker öğretmen”, “buruşturulup atılan kağıt”, “boşluk” veya “atıl öğretmen” olarak tanımladıkları tespit edilmiştir.