Örgütsel muhalefete etki eden başlatıcı ve aracı değişkenler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, “okul çalışanlarının örgütsel bağlılık algılarının örgütsel muhalefeti nasıl etkilediğini ve örgütsel bağlılığın örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde, örgütsel destek ve güvenin aracılık rolleri olup olmadığının bulunmasıdır.” Araştırma, ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Okul çalışanlarının örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve örgütsel destek algıları ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkiyi açıklamaya yönelik bütünleşik bir model ortaya koyarak modelde yer alan değişkenler arasındaki ilişkiyi test etmek amacı ile yapısal eşitlik modellemesi (YEM) kullanılmıştır. Ayrıca, demografik faktörlerin değişkenlere etkisini belirlemek için t-testi ve tek yönlü varyans (Anova)analizi kullanılmıştır. Araştırma Denizli ili Pamukkale ve Merkezefendi resmi okullarında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler; “Kişisel Bilgi Formu”, “Örgütsel Bağlılık Ölçeği”, “Örgütsel Muhalefet Ölçeği”, “Örgütsel Güven Ölçeği” ve “Örgütsel Destek Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Yapılant testi ve tek yönlü varyans (Anova)analizleri sonuçlarına göre, çıkarcı bağlılık algılarının cinsiyete göre; yöneticiye güven algılarının öğrenim durumuna göre; paydaşa güven ile meslektaşa güven algılarının görev yapılan okul türüne göre; dikey muhalefet algılarının öğrenim durumuna göre farklılaştığı ancak bu farkın etki büyüklüğünün küçük düzeyde olduğu görülürken diğer değişkenlerde istatistiksel olarak herhangi bir farka rastlanmamıştır. Yapısal eşitlik modeli testleri sonucunda; çıkarcı bağlılığın hiçbir değişken üzerindeanlamlı bir etkisinin olmadığı; ahlaki bağlılığın hiçbir muhalefet boyutu üzerinde doğrudan anlamlı bir etkiye sahip olmadığı, ancak dikey muhalefet üzerinde yöneticiye ve paydaşa güven ile örgütsel destek aracılığı ile etkili olduğu; yatay muhalefet üzerinde ise yöneticiye güven aracılığı ile etkili olduğu; zoraki bağlılığın dikey muhalefeti doğrudan ve yöneticiye güven aracılığı ile etkilediği; zoraki bağlılığın yatay muhalefet üzerindeki doğrudan etkisinin anlamlı olmadığı ancak yöneticiye güven aracılığı ile etkili olduğugörülmektedir.

The purpose of this study was to find out direct effects of organizational commitment, organizational trust and organizational support on organizational dissent and the mediator role of organizational support and organizational trust between organizational commitment and organizational dissent were examined. The study used a correlational research design. Structural equation modelling (SEM) was used to test the proposed integrated model explaining relations among organizational commitment, organizational trust, organizational support and organizational dissent. The research was carried out in the state schools in Pamukkale and Merkezefendi districts in Denizli.The data of the study were collected with a “personal information” form, “Organizational Commitment Scale,” “Organizational Trust Scale,” “Organizational Support Scale” and “Organizational Dissent Scale.” For the first sub-problem of the study, t tests and one-way ANOVA tests were performed for the first sub-problem. The findings showed that participants’ perceptions of calculative commitment differed by gender; trust to management differed by education status; trust to colleague and trust to stakeholder differed by school type worked; upward/articulated dissent differed by the education status. As a result of structural equation modelling tests performed for the second subproblem, it was found that there was no significant effect of calculative commitment on any variables;moral commitment did not have a direct effect on any opposition dimension, but it had significant effect on the articulated dissent with the mediator role of organizational support, trust to management and trust to stakeholder. Alienative commitment had a direct and indirect (with trust to management) effect on the articulated dissent.