KERATOKONUS HASTALARINDA COMET ASSAY ANALİZİ İLE DNA HASARININ ARAŞTIRILMASI

Abstract

Keratokonus tüm dünyada genç popülasyonu etkileyen bilateral, progresif bir korneal ektazidir. Patogenezi henüz tam aydınlatılamamıştır. Genetik ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir. Birçok gen loküsünün hastalıkla ilgisi gösterilse de bilinen klasik bir kalıtım modeli yoktur. Kontakt lens kullanımı, kronik göz ovalama, atopi keratokonusla ilişkilendirilmiş çevresel faktörler arasındadır. Keratoplastinin en sık uygulandığı hastalıklardandır. Tedavi seçenekleri oldukça sınırlı olsa da günümüzde hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı düşünülen korneal crosslinking tedavisi ile yüz güldürücü sonuçlar bildirilmektedir. Comet assay, DNA hasarını göstermede kullanılan bir jel elektroforez yöntemidir. Duyarlı, hızlı ve kolay uygulanabilir olması nedeniyle son zamanlarda sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Literatürde daha önce glokom, katarakt, toksoplazma retiniti gibi farklı oküler hastalıklarda DNA kırıklarının arttığı gösterilmiştir. Keratokonus etyolojisinin aydınlatılması önemli bir iş gücü kaybına neden olan bu hastalıkla ilgili daha fazla bilgi edinmemize ve farklı tedavi seçeneklerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Biz bu çalışmada keratokonus hastalarında comet assay yöntemi ile DNA kırıklarının varlığını araştırdık. Çalışmaya 44 keratokonus hastası ile yaş ve cinsiyet uyumlu 41 sağlıklı birey (kontrol grubu) dahil edildi. DNA analizi için bireylerin periferik kanından elde edilen lenfositler kullanıldı. Her iki grupta baş uzunluğu, kuyruk uzunluğu, baş yoğunluğu, kuyruk yoğunluğu, kuyruk momenti ve kuyruk migrasyonu değerlendirildi. Hasta grubunda kuyruk uzunluğu ve kuyruk migrasyonu sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p?0,05). Ayrıca hastalığın bilateral görüldüğü hasta grubunda, tek taraflı görülen XI gruba göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek kuyruk uzunluğu ve kuyruk migrasyonu saptandı. Keratokonus hastalarında artmış DNA hasarının gösterilmesi, fizyopatolojide kırıklara neden olabilecek çevresel etkenlerin ve/veya bozulmuş DNA tamir mekanizmalarının önemli rol oynadığını düşündürmektedir. Bu çalışmanın ileride bu konuda yapılacak çalışmalara ışık tutacağını düşünmekteyiz. Ancak comet parametrelerinin tam olarak yorumlanabilmesi ve artmış DNA kırıklarının patogenezdeki öneminin anlaşılabilmesi için daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.