Bir okul öncesi eğitim kurumunda ekolojik ayak izi uygulamaları ile sürdürülebilir yaşam fırsatlarının geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışma okul öncesi eğitimde ekolojik ayak izi uygulamaları ile sürdürülebilir yaşam fırsatlarının geliştirilmesi amacıyla kurum personeli ve araştırmacının karşılıklı-işbirliğine dayanan eylem araştırması deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu, Denizli ili, Pamukkale ilçesinde bulunan resmi bağımsız bir okul öncesi eğitim kurumunda çalışan müdür, müdür yardımcısı, öğretmenler ve diğer personel olmak üzere toplam 19 kişiden oluşrmaktadır. Çalışma grubuna ayrıca, okulda öğrenim gören 60-72 aylık 18 çocuk ve ebeveynleri dahil edilmiştir. Araştırma verileri nitel ve nicel veri toplama yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Nitel veriler, görüşmeler, gözlemler, araştırmacı ve katılımcı günlükleri, fotoğraflar, video kayıtları ve dokümanlar yoluyla toplanmıştır. Çalışma kapsamı, mevcut durumun belirlenmesi, eylem süreci ve genel değerlendirme olmak üzere üç aşamalı gerçekleştirilmiştir. Mevcut durumu belirlemede, okulun ekolojik ayak izi hesaplanmış aynı zamanda, katılımcı personelin ekolojik ayak izi kavramına yönelik ön bilgi durumları belirlenmiştir. Eylem süreci, araştırmacı tarafından gerçekleştirilen bilgilendirme toplantısı ile başlamış ve süreç, enerji, su, gıda tüketimi, ulaşım ve atık yönetimine yönelik gerçekleştirilen beş eylem döngüsü ile tamamlanmıştır. Sürecin değerlendirmesinde, izleme sınıfındaki öğretmenin, gerçekleştirilen eylem sürecinin, planlama, uygulama değerlendirme ve yansıtma basamaklarına ilişkin görüşleri belirlenmiştir; aynı zamanda izleme sınıfındaki öğretmenin okul öncesi eğitimde ekolojik ayak izi uygulamalarına ve araştırmadaki katılımcılara ilişkin genel değerlendirmeleri de alınmıştır. Ayrıca, süreç içerisindeki deneyimlerin, kurumun yöneticileri, öğretmenleri ve diğer personelinin, sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık, tutum ve davranışları ile ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri puanları arasındaki değişim ve katılımcıların ekolojik ayak izini azaltma konusundaki görüşleri değerlendirilmiştir. Okulda öğrenim göre 60-72 ay grubu çocukların, ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerindeki değişim de, sürecin değerlendirilmesine ilişkin olarak tartışılmıştıır. Son olarak, sürecin değerlendirilmesinde personelin ve ailelerin proje ile ilgili genel görüşleri de değerlendirilmiştir. Çalışmada eylem süreci kapsamında ekolojik ayak izinin azaltılmasına yönelik oluşturulan eylemlerin büyük çoğunluğu gerçekleştirilmiştir. Süreç sonunda okul personelinin sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalığı, tutum ve davranışlarında olumlu yönde anlamlı değişiklik olduğu belirlenmiştir. İzleme sınıfındaki çocukların ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde de benzer bulguya ulaşılmıştır. Elde edilen bu sonuçlar değerlendirildiğinde, ekolojik ayak izi uygulamalarının, kurumun, tasarım ve süreçlerini, tüm personelinin tutum, farkındalık ve davranışlarını, çocukların ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerini sürdürülebilir yaşam fırsatı sağlaması yönünde olumlu olarak değiştirdiği söylenebilir. Bu nedenle, ekolojik ayak izi uygulamalarının, okul öncesi eğitim kurumlarında sürdürülebilir yaşam fırsatları geliştirme amacına yönelik etkili bir uygulama aracı olduğu düşünülmektedir.

This study was carried out in the form of a mutual-cooperative action research design by preschool staff and researcher in order to develop sustainable life opportunities through ecological footprint applications. The study group consisted of all administrative, auxiliary and educational staff, children and parents of a formal preschool in Denizli, Turkey. The data were collected by qualitative and quantitative tools including interviews, observations, logs, photographs, video recordings and documents, Ecological Footprint Awareness Scales for both adults and for children. The scope of the study consisted of three stages: (1) determination of the current situation, (2) action process, and (3) general evaluation. At the first stage, the ecological footprint of the school was calculated, and the prior knowledge of the participants regarding the ecological footprint concept was determined. The action process started with an information meeting held by the researcher and was completed with five action cycles namely energy, water, food consumption, transportation and waste management. At the last stage, the views of the participants about the action process and their views on the general evaluations of the ecological footprint applications were taken. At this stage also the ecological footprint awareness scores and attitudes towards reducing the ecological footprint of the participants were evaluated. At the end of the study, it is seen that the majority of the planned actions were realized within the scope of the action process. With the study, a positive significant change was determined between the participants' sustainable awareness, attitudes and behaviors regarding ecological footprints. In the study during the action process, the majority of the actions designed to reduce the ecological footprint were realized. At the end of the process, it was determined that there was a significant positive change in the awareness, attitudes and behaviors of school personnel towards sustainable life. Similar findings were found regarding the ecological footprint awareness levels of children in the class that was monitored. When these results are evaluated, it can be said that ecological footprint applications positively change the design and processes of the institution, attitudes, awareness and behaviors of all staff and children's ecological footprint awareness levels to provide a sustainable life opportunity. Therefore, ecological footprint applications are considered to be an effective implementation tool for the purpose of developing sustainable living opportunities in preschool education institutions.