Menon paradoksu: Aristoteles ve Farabi’nin çözümü

Abstract

Epistemolojide bilginin imkanıyla ilgili problemlerden birisi Menon paradoksudur. Bu paradoksa göre bir şeyi soruşturmak mümkün değildir. Çünkü aradığımız şey zaten bildiğimiz bir şey ise, soruşturmaya gerek yoktur. Diğer taraftan, eğer aradığımız şeyin bilgisine sahip değilsek, bu şey hakkında bir soruşturma mümkün değildir, çünkü neyin soruşturulacağını bilmiyoruz. Dolayısıyla bir şeyi soruşturmak ya gereksizdir ya da imkansız. Menon diyaloğunda paradoksu aktaran Platon, “Hatırlama Teorisi”yle problemi çözmeye çalışır. Aristoteles ise paradoksun ortaya çıktığı problemi, İkinci Analitikler eserinde ileri sürdüğü tümeller ayrımı üzerinden aşmayı dener. Aristoteles’in çözüm önerisini eleştiren Farabi, Kitabu’l Burhan eserinde yeni ve metafizik içerikli bir yaklaşım sunarak paradoksun çözümü için öğretim yöntemlerini esas alan bir öneri getirmiştir. Ancak üç filozofun da paradoksun çözümü için sunduğu önerilerin rasyonel bir gerçekliği bulunmamaktadır.

One of the problems with the possibility of knowledge in epistemology is the Menon paradox. According to this paradox, it is impossible to inquiry something. Because if what we are looking for is something we already know, there is no need to inquiry. On the other hand, if we do not have the knowledge of what we are looking for, an inquiry of this thing is impossible, becaouse we do not know what to inquiry. So it is unnecessary or impossible to inquiry something. Plato, who conveys the paradox in the Meno dialoque, tries to tolve the problem with “Theory of Anamnesis”. Aristotle, on the other hand, tries to overcome the paradox-induced problem through the distinction of universals in the Posterior Analytics. Farabi, who criticizes Aristotle’s solution proposal, develops a proposal based on teaching methods for the solution of paradox by presenting a new and metaphysical approach in his book Kitabu’l Burhan. However, the three philosopher’s propasals for the solution of paradox have no rational validity.