Beta Talasemi Major ve Talasemi Minör Hastalarında Pentraksin-3 Düzeyi, Total Antioksidan Kapasite ve Total Oksidan Stres ile İlişkisi

Abstract

Talasemi hastalarında görülen hemolitik anemi ve demir yüklenmesi, özellikle kardiyovasküler sistem gibi major organlarda oksidatif hasar meydana getirmektedir. Oksidatif stres endotelyal fonksiyon bozukluğuna neden olmakta ve ciddi kardiyovasküler hastalıkların temelini oluşmaktadır. Pentraksin-3 uzun pentraksinler ailesine dâhil olan, yeni nesil bir akut faz reaktanıdır. Bu çalışmada Talasemi hastalarında en önemli mortalite sebebi olan kardiyovasküler hastalıkların erken tanınmasında PTX-3’ün bir belirteç olup olamayacağını araştırmayı ve oksidatif stresle artan vasküler endotelyal hasarın PTX-3 ile ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmamızda ?-talasemi major (TM) ve ?-talasemi minor (TMi) hastalarında serum lipid değerleri, ferritin, CRP (C Reaktif Protein), PTX-3 (Pentraksin-3), TAOK (Total Antioksidan Kapasite) ve TOS (Total Oksidatif Stres) düzeyleri değerlendirildi. Çalışmaya yaşları 4-17 yaş arası olan 17’si erkek, 16’sı kız toplam 33 eritrosit tranfüzyonu bağımlı TM hastası ile yaşları 5-17 yaş arası 17’si erkek, 13’ü kız olmak üzere toplam 30 TMi hastası ve kontrol grubu olarak 30 sağlıklı çocuk alınmıştır. Yaş ve cinsiyet, vücut ağırlığı, VKI, boy ve kan basıncı ortalamaları karşılaştırıldığında gruplar arası istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0,05). TM grubunda serum total kolesterol, LDL (düşük dansiteli lipoprotein), HDL (yüksek dansiteli lipoprotein) değerleri TMi ve sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak düşük, VLDL (çok düşük dansiteli lipoprotein) ve TG (trigliserid) değerleri TMi ve sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak yüksek saptandı. TM grubunda serum ferritin değerleri TMi ve sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak yüksek saptandı. Üç grup arasında serum CRP değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı. Çalışma gruplarının serum TAOK değerleri en düşük TM grubunda, en yüksek sağlıklı kontrol grubunda bulundu. TOS değerleri en yüksek TM grubunda, en düşük sağlıklı kontrol grubunda bulundu. Çalışma gruplarının serum PTX-3 değerleri en yüksek TM grubunda, en düşük sağlıklı kontrol grubunda bulundu. Çalışmamızda TM’li hastalarında PTX-3 seviyeleri ile TOS, TG ve VLDL arasında pozitif ilişki, TAOK ve HDL arasında ise negatif ilişki saptanmıştır. Bu sonuç bize oksidan stres arttıkça PTX-3 düzeylerinin arttığını, ateroskleroz gelişiminde önemli olan VLDL ve TG’nin talasemi hastalarında oksidatif stres ile meydana gelen endotelyal hasara katkıda bulunduğunu, erken yaşlarda başlayan prematür ateroskleroz gelişiminden ve talasemi hastalarında görülen morbidite ve mortaliteden sorumlu olduğunu düşündürmüştür. Sonuç olarak, talasemi hastalarında vasküler endotelyal hasarın PTX-3 ile değerlendirilebileceği, serum PTX-3 düzeyinin talasemi hastalığının klinik şiddeti ile korelasyon gösterdiği ve talasemi hastalarının kardiyak sorunlarının izleminde kullanılabilecek erken bir belirteç olabileceği sonucuna varıldı.