Mevcut binaların deprem performanslarının 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerine göre değerlendirilmesi

Abstract

Geçmiş depremler sebebiyle ülke olarak yaşadığımız hasarlar ve can kayıpları, mevcut binalarımızın deprem performanslarının yeterli olmadığını açık bir biçimde göstermiştir. 1975, 1998, 2007 ve 2018 tarihinde yayınlanan deprem yönetmelikleri ile depreme dayanıklı bina hesabıyla ilgili eksikliklerin giderilmesi için adımlar atılmıştır. 2007 yönetmeliğinin getirmiş olduğu asıl yenilik ise mevcut binaların deprem performanslarının belirlenmesi ile ilgilidir. Geçen süreç içinde yaşanan gelişmeler ve ilerlemeler, deprem yönetmeliğinin güncellenmesini gerekli hale getirmiştir ve 2018 yılında deprem yönetmeliği tekrar yenilenmiştir. Yönetmeliklerde meydana gelen bu değişikliklerin etkilerini araştırabilmek amacıyla tez çalışması kapsamında bina stokumuzun büyük çoğunluğunu oluşturan ve 2000’li yıllardan önce inşa edilen mevcut binaların deprem performansları 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerine göre belirlenmiş ve bulunan sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışma kapsamında 1975 yönetmeliğine uygun olarak inşa edilmiş ve halen kullanılmakta olan 30 adet betonarme binanın 2007 ve 2018 yönetmeliklerine göre doğrusal olmayan analiz modelleri oluşturulmuş ve analizleri yapılmıştır. Farklı yapısal özellikleri tarif edebilmek amacıyla 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 katlı binalar göz önüne alınmıştır. İncelenen binaların dayanım ve deplasman kapasiteleri doğrusal olmayan statik itme analizi ile elde edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda 2007 ve 2018 yönetmeliklerine göre modellenen binaların deprem performansları arasında önemli farklılıklar bulunduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman kapasitelerinin, 2007 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman kapasitelerinden çok daha düşük olduğunu göstermiştir. Spektrum hesabından kaynaklanan düzenlemeler, 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan deplasman taleplerinin azalmasına sebep olsa da kapasite değerlerindeki azalma 2018 yönetmeliğine göre hesaplanan bina performanslarının ciddi şekilde azalmasına sebep olmuştur. Bulunan sonuçlar 2018 yönetmeliğinin, 2007 yönetmeliğine göre daha karamsar sonuçlar ortaya çıkardığını göstermektedir.

Damages and life losses occurred after recent big earthquake have showed that seismic performances of existing buildings were not adequate. For this reason, code regulations were performed in 1975, 1998, 2007 and 2018 to improve the seismic design quality of designs. The major contribution of 2007 code was mainly related with the seismic performance estimation of existing buildings. In 2018 seismic design code was regulated and renewed to reflect the recent advances in seismic design of buildings. In order to investigate the effects of code regulations, seismic performance of old buildings was determined by using 2007 and 2018 codes and the results were compared. Non-linear structural models of 30 occupied buildings designed according to code of 1975 were constructed and analyzed. In order to reflect the various structural properties 2,3,4,5,6 and 7 story buildings were considered. Strength and deformation capacities of buildings were obtained by using static pushover analyses. Results have shown that seismic performances of investigated buildings calculated according to 2007 and 2018 codes are significantly different. Analyses results have revealed that seismic displacement capacities calculated by 2018 code were significantly lower than that of 2007 code. Although regulations based on spectrum calculation decrease the seismic deformation demands in 2018 code, it was shown that the decrement in capacities are much more critical than that of demands. This situation is the main reason which explain the lower performances estimated by 2018 code. Obtain results showed that 2018 code gives much more conservative performance estimations with respect to 2007 code.