İbn kayyim el-cevziyye düşüncesinde ruh-beden düalizmi ve insan

Abstract

Düşünce tarihinin en önemli konularından birisi hiç şüphesiz insanın neliği meselesidir. İnsan nedir? Varlığını oluşturan unsurlar nelerdir? Varlığının cismani olmayan kaynağını ne oluşturmaktadır? Veya insanda cismani olmayan bir boyut söz konusu mudur? gibi bir çok soru, düşünce tarihinde ele alınıp değerlendirilmiştir. Genel olarak filozof ve teologlar, cismani varlığı dışında insanın bir mahiyetinin olduğunu kabul etmekle birlikte bu mahiyetin ne olduğu konusunda farklı düşünceler ortaya koymuşlardır. İster din, ister felsefe, isterse başka herhangi bir düşünce sistemi olsun, insan varlığının maddi olmayan tarafı veya bireyselliği ile eş anlamlı olarak kullanılan özü, daha çok kişinin ilahiliğe iştirak eden kısmı olarak tanımlanmış ve bu kısım kişinin ölümünden sonra da varlığını sürdüren taraf olarak ifade edilmiştir. Bu anlamda düşünce tarihinde insandan, birincisi cismani yani bedeni; ikincisi de mahiyetinin ne olduğu konusunda farklı düşünceler olsa da bedenden ayrı olarak kabul edilen madde ve etkin ilke, hayatın özü, kişinin benliğini oluşturan unsur, canlılık ilkesi gibi çok farklı şekilde ifade edilen kısım olmak üzere bir düalizmden söz etmek mümkündür. Kaldı ki geçmişten günümüze kadar insanın ne olduğunun ele alındığı tüm konularda genelde maddi bedenden ayrı bir cevherin varlığı kabul edilmiş bu cevher de ruh olarak isimlendirilmiştir. Biz bu çalışmamızda ruh-beden düalizmi temelinde insanı, İbn Kayyim el-Cevziyye’nin (1292-1350) düşünceleri açısından ele alıp değerlendireceğiz