Bir tersine göç örneği: Kadıoğlu Çiftliği Köyü (Kahramanmaraş)

Abstract

Türkiye’de 1950’de toplam nüfusun %75’i kırsal kesimde yaşarken; 2017’de bu oran %25’e gerilemiştir. Nüfusun kentlere yığılması çarpık kentleşme, ulaşım, çevre, konut, eğitim, işsizlik, güvenlik, su, alt ve üst yapı sorunlarına yol açmıştır. Kırsal nüfusun göç etmesini önleyecek, tersine göç olayını hayata geçirecek yeni plan ve projelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada; tersine göç uygulamasının hayata geçirildiği Kadıoğluçiftliği köyünde ‘tersine göç’ü sağlayan faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma sahasında arazi çalışmaları ve derinlemesine görüşmeler yapılarak nüfus artışının neden ve sonuçları coğrafi bakış açısıyla analiz edilmiştir. Öncelikle Türkiye genelinde ve Kahramanmaraş özelinde nüfusun kır-kent dağılımı ortaya konulmuştur. Türkoğlu Ovası’nda yer alan 26 köyün nüfus verileri TÜİK kaynaklarından derlenerek; 1990-2017 döneminde nüfusun gelişim süreci karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Tipik bir kırsal yerleşme olan Kadıoğluçiftliği köyünde 27 yılda toplam nüfus %34,6 oranında artmıştır. Türkoğlu Ovası’nda yer alan diğer 25 köyde ise nüfus azalmıştır. Türkoğlu Ovası’nda gerçekleştirilen arazi çalışmalarında bu durumun temel sebebinin “tarımsal üretim şeklinden” kaynaklandığı tespit edilmiştir. Akdeniz İkliminin hâkim olduğu, geniş tarımsal faaliyetlere imkân sunan Türkoğlu Ovası’nda bulunan 25 köyde açık tarım (tarla tarımı) yapılmakta iken Kadıoğluçiftliği köyünde örtülü tarım (seracılık) ve modern hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı gözlenmiştir. Çiftçilerle görüşmeler yapılarak derlenen veriler tematik analiz yöntemiyle yorumlanmıştır. Kadıoğluçiftliği köyünde; seracılık faaliyetlerinin köyden kentte yönelik göçleri durdurduğu ve kentten kıra doğru tersine göç hareketini başlattığı tespit edilmiştir. Bu köyde başarılan tersine göç uygulamasının Türkiye’de benzer özellikler gösteren diğer köyler için model olarak değerlendirilmesi önerilmektedir.