Bilim ve sanat eğitim merkezi (Bilsem) öğrencilerinin sokratik soru sorma düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, BİLSEM öğrencilerinin Sokratik soru sorma düzeylerinin gelişimini incelemektir. Bununla birlikte Sokratik sorgulama seminerlerinin öğrencilerin bilim, bilim insanı, bilimsel yöntem ve bilimsel bilgiye ilişkin görüşlerine yansımalarını ve öğrencilerin Sokratik sorgulama seminerlerine ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırmasına göre desenlenmiştir. 2018-2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde ana uygulamaları gerçekleştirilen araştırma, Denizli’deki bir BİLSEM’in Bireysel Yetenekleri Farkettirme programına kayıtlı toplam dokuz beşinci sınıf öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında öğrencilerle iki etkinlik, üç video, beş okuma parçası olmak üzere toplam 10 hafta boyunca Sokratik sorgulama seminerleri uygulanmış ve veri çeşitlemesi yöntemi kullanılmıştır. Buna göre, öğrencilerin; Sokratik soru sorma düzeylerinin gelişimini incelemek amacıyla seminerlerde oluşturdukları soruların elde edildiği ses kayıtları, yansıtıcı günlükler ve atölye değerlendirme formlarında elde edilen veriler kullanılarak çeşitleme yapılmıştır. Öğrencilerin Sokratik sorgulama seminerlerine ilişkin görüşleri ise görüşme tekniği aracılığıyla elde edilmiştir. Her seminerde öğrencilerin sorduğu sorular ile seminerden sonra öğrencilerin yaptıkları sözlü veya yazılı yansıtmalar, betimsel analiz yoluyla; seminerler öncesinde ve sonrasında öğrencilerle yapılan görüşmelerden elde edilen veriler ise içerik analizine göre çözümlenmiştir. Araştırma kapsamında atölye değerlendirme formlarından elde edilen nicel veriler ise betimsel istatistik kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Sokratik sorgulama seminerleri boyunca sordukları soruların düşük düzeyden (bilgi, kavrama, uygulama) üst düzeye (analoji, provakatif, paradoks, analiz, belirsizlik toleransı) doğru gelişim gösterdiği belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin tartışmak için oylamaya sundukları ve oylama sonucunda tartışmak için seçtikleri soruların düzeylerinde de gelişim olduğu sonucuna varılmıştır. Öğrencilerle seminerler öncesinde ve sonrasında yapılan görüşmelerden elde edilen verilerin analizi sonucunda; bilim, bilim insanı, bilimsel yöntem ve bilimsel bilgiye ilişkin görüşlerinde olumlu yönde gelişmelerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak öğrencilerin Sokratik sorgulama seminerlerine ilişkin görüşlerinde, Sokratik sorgulama sürecini; düşüncelerini özgürce söyleyebildikleri, önemli bilgiler edindikleri, gelişimlerine katkı sağlayan bilimsel bir deneyim kazandıkları, bireysel farklılıkların ortaya çıktığı, tartışmanın gelişmesi için iyi bir yöntemin uygulandığı, sorular oluşturularak bilimle ilgili tartışmaların yapıldığı bir süreç olarak gördükleri tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara yönelik öneriler geliştirilmiştir.

The main purpose of this research is to examine the development of Socratic questioning levels of students attending Science and Art Centers (BİLSEM). Furthermore, it is aimed to identify the students' views on Socratic inquiry seminars, and the reflections of these seminars on students' views about science, scientist, scientific method and scientific information. The research was designed as an action research which is one of the qualitative research methods. A total of 9 fifth grade students, who attended the "Awareness of Individual Abilities" program in one of the BİLSEMs in Denizli, participated in the main implementation of the research in fall semester of 2018-2019 academic years. Throughout 10 weeks, Socratic inquiry seminars including 2 activities, 3 video and 5 reading texts each were implemented, and triangulation method was used. In order to identify the development of Socratic questioning levels of the participants, tape recordings, reflective diaries and workshop evaluation forms were used. As for the students' views on Socratic inquiry seminars, interview technique was used. The questions that the participants constructed in each implementation and the reflective diaries collected after the implementations were analyzed via descriptive analysis. Besides, the data from the interviews made both before and after the implementations were analyzed using the content analysis method. Descriptive analysis was also use to investigate the data from the scales and workshop evaluation forms. Results show that students ‘questions throughout the Socratic seminars made progress from a low level (knowledge, comprehension, application) to a high level (analogy, provocative question, paradox, analysis, tolerance for ambiguity). Besides, questions put into a vote and questions chosen after the vote showed also a progress. Interviews before and after the seminars revealed a positive progress in the views about science, scientists, scientific method and scientific knowledge. In conclusion, participants regarded Socratic inquiry such a process that they can indicate their views freely, gain important information, and gain a scientific experience that support their development. They also identify the Socratic seminars as a process in which individual differences come in sight, an appropriate method is applied in order to deepen the inquiry, and scientific discussions are made by constructing questions. Suggestions and implications were presented according to the results of the research.