Diyabet hastalarında ayak bakımı eğitiminin etkisi ve ayak ülseri gelişme riskinin belirlenmesi

Abstract

Diyabetin en önemli komplikasyonlarından biri diyabetik ayak yaralarına bağlı amputasyonlardır. Kapsamlı diyabetik ayak riski değerlendirmeleri, eğitim ve multi- disipliner yaklaşıma dayalı ayak bakımı ile, ayak komplikasyonlarını ve ampütasyonları %85'e kadar azaltılabilir. Bu çalışma 01.08. 2018- 30.11.2018 tarihleri arasında, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji polikliniğine başvuran diyabet hastalarında yapılmıştır. Bu dört aylık süre içinde Endokrinoloji polikliniğine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 191 hastanın muayeneleri yapılmış ve ayrıca hastaların diyabetik ayak ve ayak bakımı hakkındaki bilgi ve davranışları sorgulanmış daha sonra bu konuda eğitim verilmiştir. Poliklinik başvurusundan (eğitimden) 45 gün sonra bu hastalar telefon ile aranmış ve 136 hastaya (%71,2) ulaşılabilmiştir; bu grup araştırmanın örneklem grubunu oluşturmuştur. Bu çalışmanın amacı; diyabet hastalarında ayak ülseri gelişme sıklığını ve eşlik eden nöropatik ağrı sıklığını belirlemek, riskli hastalardaki diyabetik ayak gelişmesine neden olabilecek risk faktörlerini belirlemektir. Ayrıca hastaların diyabetik ayak ve ayak bakımı hakkındaki bilgi ve davranışlarını sorguladıktan sonra eğitim verip 45 gün sonra yapılacak olan telefon görüşmesi ile eğitimin bilgi düzeyine ve davranış puanına olan etkisini araştırmaktır. Diyabet hastalarında Modifiye-Nöropati Yetersizlik Skoru (M-NDS) ile belirlenen ayak ülseri riski artmış hastaların %16,2, diyabete eşlik eden nöropatik ağrının %14,7 olduğu görülmüştür. Ayak ülseri riski artmış hastalarda, nöropatik ağrının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde eşlik ettiği görülmüştür(p=0,021). Verdiğimiz eğitimle hastaların bilgi ve davranış puanları istatistiksel olarak anlamlı şekilde yükselmiştir (p<0,0001). Ülkemizde diyabetik ayağı önleme ve farkındalık çalışmaları kısıtlı sayıdadır. Özellikle koruyucu hekimliği içeren birinci basamak sağlık kuruluşlarında, diyabetik ayağı önlemeye yönelik sağlık personeline eğitim verilmelidir. Diyabetik nöropati açısından tüm hastaların taranması, bilgi ve davranış düzeyinin arttırılması sağlanmalıdır.

One of the most important complications of diabetes is amputations due to diabetic foot wounds. Comprehensive diabetic foot risk assessments, foot and foot care based on multidisciplinary approaches can reduce foot complications and amputations by up to 85%. This study was performed between 01.08.2018 and 31.11.2018 in diabetic patients who applied to Pamukkale University Medical Faculty Endocrinology outpatient clinic. During this four-month period, 191 patients who applied to the endocrinology outpatient clinic and accepted to participate in the study, were examined, and their knowledge and behaviors about diabetic foot and foot care were questioned after that training was provided. After the 45 days policlinic application (training), these patients were called by telephone and 136 patients (71.2%) were reached, this group constituted as the sample group of the study. The aim of this study is determining the frequency of foot ulcer development and accompanying neuropathic pain in diabetic patients and to determine the risk factors that may lead to diabetic foot development in risky patients. In addition, after questioning the knowledge and behaviors of patients about diabetic foot and foot care, it is aimed to investigate the effect of education on the knowledge level and behavior score by a telephone call to be made 45 days later. In patients with diabetes, 16,2% of the patients had an increased risk of foot ulcers and 16.7% of the patients had neuropatic pain accompanied by diabetes according to the Modified-Neuropathy Deficiency Score (M-NDS). Neuropathic pain was found to be associated with statistically significant levels in patients with increased risk of foot ulcers (p = 0,021). The knowledge and behavior scores of the patients were significantly increased with the training we provided (p<0,0001). Diabetic foot prevention and awareness studies are in limited number in our country. Especially in primary health care facilities which include preventive medicine, health personnel should be trained to prevent diabetic foot. In terms of diabetic neuropathy, all patients should be screened, and the level of knowledge and behavior should be increased.