Çevre kirliliği ve makroekonomik belirleyicileri arasındaki ilişkinin panel veri yöntemiyle analizi

Abstract

Çevre kirliliği, ülkelerin gelişmişlik düzeyine ve coğrafi konumuna göre farklılık gösterirken çevre kirliliği üzerinde etkili olan faktörlerin sıralaması da ülkelere göre değişmektedir. Bu çalışmada Danimarka, Macaristan, İtalya, Malta, Hollanda, Portekiz, Slovakya, İsviçre, İngiltere ve Türkiye’de çevre kirliliği ile çevre kirliliğini etkileyen makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki 1995-2016 dönemi için Panel Veri Yöntemi ile analiz edilmiştir. Çevre kirliliği değişkeni, hava kirliliğine neden olan gazların (?CO?_2, ?CH?_4, N_2 O, ?NH?_3, NMVOC, CO ve ?NO?_x) emisyonları dikkate alınarak Temel Bileşenler Analizi (PCA) ile hesaplanmıştır. Çevre kirliliği üzerinde etkili olan makroekonomik değişkenler ise kişi başına gelir, doğrudan yabancı yatırımlar, insani gelişme endeksi ve çevre vergileri olarak modele dahil edilmiştir. Panel Eşbütünleşme test sonuçları, uzun dönemde değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunduğuna işaret etmektedir. Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) sonuçları, uzun dönemde insani gelişme endeksindeki artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir. Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS) sonuçları ise yine uzun dönemde insani gelişmede meydana gelen artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini artırdığını ifade etmektedir. Her iki yönteme göre, kişi başına düşen gelirdeki artışların çevre kirliliğini arttırdığı ve doğrudan yabancı yatırımların azalttığı görülmektedir. BuÇevre kirliliği, ülkelerin gelişmişlik düzeyine ve coğrafi konumuna göre farklılık gösterirken çevre kirliliği üzerinde etkili olan faktörlerin sıralaması da ülkelere göre değişmektedir. Bu çalışmada Danimarka, Macaristan, İtalya, Malta, Hollanda, Portekiz, Slovakya, İsviçre, İngiltere ve Türkiye’de çevre kirliliği ile çevre kirliliğini etkileyen makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki 1995-2016 dönemi için Panel Veri Yöntemi ile analiz edilmiştir. Çevre kirliliği değişkeni, hava kirliliğine neden olan gazların (?CO?_2, ?CH?_4, N_2 O, ?NH?_3, NMVOC, CO ve ?NO?_x) emisyonları dikkate alınarak Temel Bileşenler Analizi (PCA) ile hesaplanmıştır. Çevre kirliliği üzerinde etkili olan makroekonomik değişkenler ise kişi başına gelir, doğrudan yabancı yatırımlar, insani gelişme endeksi ve çevre vergileri olarak modele dahil edilmiştir. Panel Eşbütünleşme test sonuçları, uzun dönemde değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunduğuna işaret etmektedir. Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) sonuçları, uzun dönemde insani gelişme endeksindeki artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir. Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS) sonuçları ise yine uzun dönemde insani gelişmede meydana gelen artışın çevre kirliliğini azaltırken vergilerin çevre kirliliğini artırdığını ifade etmektedir. Her iki yönteme göre, kişi başına düşen gelirdeki artışların çevre kirliliğini arttırdığı ve doğrudan yabancı yatırımların azalttığı görülmektedir. Bulgular, çevre kirliliği üzerinde iktisat politikası tedbirlerinin etkisizliğine ve çevre bilincinin geliştirilmesi konusundaki politikalara ağırlık verilmesinin önemine işaret etmektedir.lgular, çevre kirliliği üzerinde iktisat politikası tedbirlerinin etkisizliğine ve çevre bilincinin geliştirilmesi konusundaki politikalara ağırlık verilmesinin önemine işaret etmektedir.

While environmental pollution varies by the development level and geographical location of the countries, the ranking of the factors affecting environmental pollution also varies by the countries. In this study, the relationship between the environmental pollution and macroeconomic variables which affect the environmental pollution for the 1995-2016 period in Denmark, Hungary, Italy, Malta, Netherlands, Portugal, Slovakia, Switzerland, Britain and Turkey was analyzed by panel data method. The environmental pollution variable has been calculated through Principal Component Analysis (PCA) by considering the emissions of gases (?CO?_2, ?CH?_4, N_2 O, ?NH?_3, NMVOC, CO and ?NO?_x) causing air pollution. Macroeconomic variables which has effect on environmental pollution are included in the model, as per capita income, foreign direct investments, human development index and environmental taxes. According to the Panel Cointegration test results, there is a long term cointegration relationship between variables. FMOLS results indicate that one-unit increase in the human development index in the long term reduces environmental pollution, while taxes do not have a significant effect on reducing environmental pollution. According to DOLS results, in the long term while one-unit increase in the human development reduces environmental pollution, taxes increase environmental pollution. According to the both, it is methods observed that increases in per capita income increase environmental pollution while foreign direct investments decrease it. Results point to the ineffectiveness of economic policy measures on environmental pollution and the importance of focusing on policies to improve environmental awareness.