Temel tasarım eğitiminde optik algı yanılsamasının görsel tasarım uygulamalarındaki etkisi (Pamukkale Üniversitesi örneği)

Abstract

Bu araştırmada, lisans düzeyinde temel tasarım eğitimi kapsamında optik (görsel) yanılsama etkisinin öğrenci çalışmalarına yansıyan boyutları incelenmiştir. Betimsel nitelikte mevcut durumu tespite dayalı görüş alma ve belge inceleme yöntemi ile yapılandırılmış örnek olay inceleme modelli nitel bir araştırmadır. Çalışma grubunu Denizli ili, Pamukkale Üniversitesi (PAÜ), Eğitim Fakültesi, Resim- İş Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 15 birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, öğrenci görüşme formu ile sürecin başında ve sonunda yazılı olarak alınmıştır. Betimsel analiz sonuçlarına göre, uygulama öncesi ve uygulama sonrası alınan görüşler arasında konuya ilişkin kavramları öğrenme durumlarını etkileyen farklılıkların olduğu gözlenmiştir. Belge inceleme yöntemi ile süreçte yapılan öğrenci çalışmalarının tümü, araştırmacı ile birlikte 3 uzman tarafından incelenerek tasnif edilmiş ve görsel olarak kayıt altına alınmıştır. Çalışmanın yürütüldüğü 14 haftalık süreçte, içerik ve kazanımları destekleyen 9 temel uygulamanın yapıldığı bu çalışmalar arasında ise optik yanılsama içeren 4 farklı uygulamanın yer aldığı tespit edilmiştir. Belge inceleme kapsamında optik yanılsama içerikli öğrenci çalışmaları gruplanarak uzman değerlendirmesi için online (çevrimiçi) olarak hazırlanmıştır. Uzman değerlendirmesine konu olan çalışmalar; 5 farklı boyutta, 8 alan uzmanı tarafından incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Sonuçlar, belge incelemeye dayalı betimsel analiz yöntemi ile yüzde/ frekans dağılım tabloları oluşturularak karşılaştırılmıştır. Uzman değerlendirme verilerine göre; öğrencilerin “renk armonisi, renk karşıtlığı, obje etüdünde optik deformasyon ve kompozisyon tamamlama çalışmalarında artarak gelişme gösteren derinlik ve optik yanılsama etkileri tespit edilmiştir. Sonuç olarak, öğrenci çalışmalarında görülen optik yanılsama etkisi ve temel tasarım öğe ve ilkelerine uygunluğu, soyutlama/stilizasyon ve içerik boyutlarının birbirleri ile yakından ilişkilidir. Optik yanılsama içerikli konuların özgünlük-yaratıcılık, soyutlama becerileri ve derinlik algısının ortaya konulmasında öğrenci çalışmalarını olumlu yönde etkiler. Güzel sanatlar liseleri ve meslek liselerinin ilgili alanlarından mezun öğrencilerin hazırbulunuşlukları sebebiyle temel tasarım eğitimi, optik yanılsama çalışmalarında öne çıktıkları görülmektedir.

In this study, the extents of optical (visual) illusion effect reflected in student studies are examined within the scope of basic design education at undergraduate level. It is a qualitative research with a case study model structured with a descriptive assessment of the current situation based on receiving opinion and document analysis. The working group, Denizli in Turkey, Pamukkale University, 2017-2018 Academic Year, Spring Term (PAU), Faculty of Education, Department of Art Education at the Basic Design course area consists of 15 students. The data of the research was obtained as well documented at the beginning and at the end of the process with the student interview form. All of the student studies carried out in the process by document review method have been examined and classified by three experts together with the researcher and recorded visually. During the 14-week period of the study, it was found that 9 basic applications supporting content and acquirements were made and 4 different applications including optical illusion were found among these studies. Within the scope of document review, student studies containing optical illusion were grouped and prepared online for expert evaluation. The studies subject to expert evaluation were examined and evaluated by 8 experts in 5 different extents. The results were compared with descriptive analysis method based on document analysis by creating percentage / frequency distribution tables. According to the expert evaluation data, the depth and optical illusion effects of the students have been determined in “color harmony, color contrast, optical deformation in object study and composition completion” studies. As a result, the effect of optical illusion and conformity to basic design elements and principles in student studies are closely related to abstraction/stylization and content extents. It has a positive effect on student studies in revealing originality-creativity, abstraction skills and depth perception of optical illusion. It is seen that the students who graduated from the related fields of fine arts high schools and vocational high schools stand out in basic design education and optical illusion studies due to their readiness.