Dasein ve kendisi için varlıkta var olma sorunu

Abstract

Varoluşçuluk geçen yüzyılın en etkili felsefe hareketidir. Temel kabulleri aynı gibi görünse de, her varoluşçu yaklaşım diğerinden farklıdır. Öne çıkan varoluş felsefelerinden biri Sartre’a, diğeri Heidegger’e aittir. Varlık ve varoluş tartışması ve ayrımıyla başlayan bu varlık soruşturması, aslında insana dair bir soruşturmadır. Her filozof insana farklı cepheden bakmış, farklı kavramları öne çıkarmıştır. Sartre’da “kendisi için” ve “kendinde varlık”, Heidegger’de ise Dasein kavramı temel kavramlardır. Sartre varoluş durumunu bulantı kavramıyla bağlantı içinde ele alır. İnsanın içinde bulunduğu bunalım ve anlamsızlık, Kendisi için varlığın özgürlük sorunu ile ilişkilendirilir. Heidegger’in varlık soruşturmasının merkezindeki Dasein kavramı ise kaygıdan ayrılamaz. İnsan akla sahip tek varlık olarak dünyayı açıklamakta birlikte, kendini bu dünya karşısında bunalmış ve kaygılı hisseder. Her iki kavram da temelde insanın yersiz yurtsuz durumunu konumlandırmaya, varoluşa anlam bulmaya çalışır. Bu iki kavramın karşılaştırılması, varoluşun farklı cephelerini ve ayrıca çeşitli alanlardaki etkilerini anlamayı mümkün kılar. İşte tezimizde bu kavramlar incelenmiş, çeşitli açılardan karşılaştırılmıştır. Diğer yandan, ölüm, kaygı, bulantı, özgürlük ve hiçlik gibi duygular ve durumlar insanın varoluşsal gerçekleri arasındadır. Onlar aynı zamanda duygu yaşantısını oluşturur. Psikoloji biliminin de bu durumu dışlamadığı görülmektedir. Çağdaş psikoloji akımlarından biri de varoluşçu psikolojidir. Bu noktada, bir felsefe probleminin bir bilim alanındaki karşılığını da görüyoruz. Bu nedenle tezimizde, gerek bu kavramların gerekse varoluş felsefelerinin özellikle psikoloji alanına etkisine de değinilmiştir.

Existentialism is the most influential philosophy movement of the previous century. Although their basic assumptions may look to be the same, every existentialist approach is different from each other. One of foremost philosophies of existence belongs to Sartre and the other to Heidegger. This existence inquiry, which starts with argument of existance and being, is in fact an inquiry about the human being. Every philosopher looked at the human being from different aspects and put forward different concepts. For Sartre “being for itself” and “being itself”, for Heidegger “Dasein” are the basic concepts. Sartre considers situation of existence in connection with the concept of nausea. The depression and meaninglessness of the human being is associated with the freedom problem of being for itself. The concept of Dasein at the core of Heidegger's existence inquiry is inseparable from anxiety. While the human being explain the world as the only entity with intelligence, it feels depressed and anxious against this world. Both concepts at the core try to locate the baseless situation of human being and to make sense of the existence. The comparison of these two concepts makes it possible to understand the different aspects of the existence as well as their effects in various fields. In our thesis, these concepts are examined and compared in various aspects. On the other hand, emotions and situations such as death, anxiety, nausea, freedom and nothingness are among the human beings existential realities. They also create the experience of emotion. It is seen the psychology does not exclude this situation too. One of the trends in modern psychology is the existential psychology. At this point, we see the equivalent of a philosophy problem in a field of science. Therefore in our thesis, the effects of both these concepts and philosophies of existence on psychology are mentioned.