Anaokullarında sunulan riskli oyun fırsatlarının fiziksel özellikler ve yetişkin yaklaşımları bağlamında incelenmesi

Abstract

Riskli oyun, yaralanma riski olduğu halde maceranın ve heyecanın arandığı oyunlardır. Araştırmanın amacı Denizli ilinde yer alan resmi bağımsız anaokullarının bahçelerinin sunduğu riskli oyun fırsatlarının fiziksel özellikler, yönetici ve öğretmen yaklaşımı açısından incelenmesidir. Araştırmada temel alınan özellikler Sandseter’in (2007a, 2007b) geliştirdiği riskli oyun kategorileri olan a) Büyük yüksekliklerde oyun, b) Yüksek hız ile oyun, c) Tehlikeli araç-gereçler ile oyun, d) Tehlikeli unsurlara yakın oyun, e) İtiş-kakış oyunu ve f) Çocukların gözden uzaklaşabileceği/kaybolabileceği yerlerde oyundur. Aynı zamanda, yönetici ve öğretmen görüşleri doğrultusunda oyun alanlarındaki risk yönetimi uygulamaları belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma modelde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın deseni, “Yakınsayan Paralel Desen” dir. Nitel ve nicel süreçler eşzamanlı olarak kullanılmıştır. Nitel ve nicel veriler ayrı ayrı toplanıp, çözümlenip yorumlama aşamasında sonuçlar birleştirilmiştir. Çalışma grubunu 2017-2018 bahar döneminde faaliyet gösteren Denizli il merkezi ve ilçelerindeki MEB’e bağlı bağımsız anaokulları ve bu okullarda görev yapan okul yöneticileri ile okul öncesi öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmaya toplam 56 okul yöneticisi ve 19 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”, “Okul Yöneticilerine Yönelik Soru Formu”, “Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Soru Formu”, okul öncesi öğretmenleri ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler ve okul bahçelerinin fotoğrafları kullanılmıştır. Soru formlarındaki açık uçlu sorulara verilen yanıtlar, yarı-yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler ve okul bahçesinin fotoğrafları betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, anaokulu bahçelerinde çocukların büyük yükseklikte oyun deneyimleri yaşayabileceği tırmanma duvarı/aparatı, ağaç, duvar, kaya parçası gibi yükseltiler yer almaktadır. Ayrıca çocukların yüksek hızda zıplayabileceği ve koşabileceği alan, salıncak, bisiklet-kaykay-paten kullanabilecekleri alanların olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin büyük yükseklikte oyuna çocukların motor becerilerinin ve kendini koruma becerilerinin gelişmesini ve özgüveni desteklediğini düşünerek izin verdikleri belirlenmiştir. Diğer yandan, anaokullarında yüksek hızda oyun ve itiş-kakış oyunlarına izin verilmediği saptanmıştır. Bununla birlikte, anaokullarında çocukların tehlikeli araç-gereçler ile oyun, tehlikeli unsurlara yakın oyun ve gözden uzaklaşabileceği oyunlar ile ilgili fiziksel özelliklerin yeterli olmadığı; yöneticilerin ve öğretmenlerin bu deneyimlere oldukça sınırlı düzeyde fırsat sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca, oyun alanlarındaki risk yönetimi uygulamalarının geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular, alanyazın ışığında tartışılmış ve uygulayıcılar ile araştırmacılara yönelik birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Risky play is the play where adventure and excitement are sought, although there is a risk of injury. The aim of this study is to examine the physical characteristics and usage conditions of the playgrounds of the officially independent preschools in the province of Denizli in terms of risky play provision. The basic features of the research are the risky play categories developed by Sandseter (2007a, 2007b) a) play at great heights, b) play at high speed, c) play with dangerous tools, d) play close to dangerous elements, e) rough-and-tumble play f) play where children can get out of sight. At the same time, risk management practices in playgrounds were determined in line with the opinions of the administrators and the teachers. The research was carried out in a mixed model using both quantitative and qualitative methods. The pattern of the research is “Convergent Parallel Pattern”. Qualitative and quantitative processes were used simultaneously. Qualitative and quantitative data were collected separately, analyzed and the results were combined in the interpretation stage. The study group consisted of independent preschools, administrators and teachers working in the MEB (The Ministry of National Education) in Denizli city center and districts operating in 2017-2018 spring term. A total of 56 school administrators and 19 preschool teachers participated in the study. “General Demographic Form”, “Questionnaire for School Administrators” and “Questionnaire for Preschool Teachers” developed by the researcher, semi-structured interviews with preschool teachers and photographs of school gardens were used as data collection tools. The answers to the open-ended questions in the questionnaires, the data obtained from the semi-structured interviews and the photographs of the school yard were analyzed with descriptive analysis technique. According to the findings of the research, there were heights such as climbing wall/ apparatus, trees, walls and rock pieces in the preschool’s outdoor settings where children could experience playing at great heights. In addition, it is determined that there were areas where children could jump and run at high speed, and where they could use swings, bikes, skateboards and skates. It was determined that the teachers allowed to play at great heights considering that it supports the development of children's motor skills and self-protection skills and supports self-confidence. On the other hand, it was found that high-speed play and rough-and-tumble play are not allowed in the preschools. However, in the preschools, there were not enough physical properties related to “play with dangerous tools”, “play close to dangerous elements” and “play where the child can get out of sight” were not enough physical properties; it was determined that the administrators and the teachers provided very limited opportunities for these experiences. In addition, risk management practices in the playgrounds need to be improved. The findings of the research were discussed in the light of the literature and some suggestions were made for the practitioners and researchers.