DBYBHY-2007 ve TBDY-2018 yönetmeliklerinin mevcut yapıların sismik davranış özellikleri açısından karşılaştırılması

Abstract

Ülkemizin deprem kuşağı üzerinde bulunması ve geçmişte yaşanan büyük depremler ve can kayıpları deprem yönetmeliklerini gerekli kılmıştır. Günümüze kadar yapılan akademik çalışmalar sonucu büyüyen bilgi birikimi ile birçok deprem yönetmeliği yayımlanmış, yapıların tasarımında ve deprem davranışı değerlendirmesinde kullanılmıştır. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY2018) 2019 ocak ayından itibaren ülkemizde geçerli deprem yönetmeliği olmuştur. Çalışmada mevcut 4,5 ve 6 katlı 5 adet betonarme bina DBYBHY-2007 esasları dikkate alınarak tasarımı yapılmış, kolon ve kiriş boyutları, donatıları, yapı yükleri belirlenmiştir. Tasarlanan betonarme binaların seçilen akslarından alınan iki boyutlu betonarme çerçevelerin 2007 ve 2018 deprem yönetmelikleri ile uyumlu olarak ayrı ayrı doğrusal olmayan modellemesi yapılmıştır. Doğrusal olmayan modellemede 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerinde verilen hasar sınırlarını temsil eden plastik mafsallar kolon ve kiriş elemanlarının uçlarına tanımlanmıştır. Elde edilen bina modelleri kullanılarak doğrusal olmayan statik ve dinamik analizler gerçekleştirilmiş, binaların sismik davranış özelliklerinin iki farklı yönetmelik kabulüne göre ne ölçüde değişkenlik gösterdiği araştırılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar incelendiğinde, TBDY-2018 yönetmeliğine göre tanımlanan plastik mafsal hasar sınırlarının DBYBHY-2007 ile farklılık gösterdiği görülmektedir. Aynı çatı deplasmanı altında TBDY-2018 modellerinin hasar oranları artmaktadır. Çatlamış kesit rijitliği kabulünün de değişmesi nedeniyle bina periyotları DBYBHY-2007 ve TBDY-2018 yönetmeliklerine göre hazırlanan modellerde farklılık göstermektedir. Bu nedenle dinamik analiz sonuçları karşılaştırıldığında ivme kaydının karakteristik özelliklerine de bağlı olarak binaların çatı katı ötelenme oranları, deplasman profilleri ve göreli kat ötelenme oranları değişkenlik göstermektedir.

Turkey is located on the seismically active zone. The destructive earthquakes in the past and loss of life had made seismic codes necessary. Many seismic codes have been published with experience of academic studies made up to now, and it is used in the design stage and assessment of buildings. Turkey Earthquake Building Regulations (TBDY-2018) has been the valid seismic code in our country since January 2019. In this study, 5 existing reinforced concrete buildings which have 4, 5- and 6- storey were designed considering according to DBYBHY-2007, column and beam dimensions, reinforcements and structural loads of the buildings were determined. The nonlinear plastic hinge design of two-dimensional reinforced concrete frames was in accordance with the 2007 and 2018 seismic codes. Plastic hinges are defined at the ends of the column and beam elements. Nonlinear static and dynamic analyzes were performed by using the obtained building models and investigated the extent to which the seismic behavior characteristics of the buildings varied according to the acceptance of two different codes. The outcomes show that the plastic hinges damage limits defined according to TBDY-2018 different from DBYBHY-2007. Damage rates of TBDY-2018 models are increasing under the same roof displacement. Due to the change in the definition of the cracked section stiffness, building periods differ in the models according to DBYBHY-2007 and TBDY-2018 codes. In this reason, when the dynamic analysis results of the models compared, depending on the characteristics of the ground motion record, the roof displacement demands, displacement profiles and the relative displacement ratios vary.