Bir Salbakos kenti: Attouda (Hisar) ve heykeltıraşlığı

Abstract

Attouda, Salbakos (Babadağ-Akdağ) Dağı’nın kuzey yamaçlarında yer alan tipik bir Batı Anadolu yerleşmesidir. Bölge, MÖ 190 yılında Roma desteğinde Bergama Krallığı ile Seleukos Krallığı arasında yapılan Magnesia Savaşı ve arkasından MÖ 188 yılında imzalanan Apameia (Dinar) Barışı’na kadar Seleukos Hanedanlığı yönetimi altındadır. Kentin asıl gelişmesi Bergama Krallığı zamanında olmuştur. Kentte ele geçen Kybele (Meter Adrastos) kabartması bir gelenek olarak ilk yerleşmenin Demir Çağı’na kadar inebileceğini göstermektedir. Attouda ismi Attis’ten gelmektedir ve lokal Meter Adrastos adına kentte festivaller düzenlenmiştir. Attouda MÖ 130/129 yılından itibaren Alabanda Conventus’una Roma İmparatorluk Dönemi’nden itibaren ise Aphrodisias Conventus’una dahil edilmiştir. Modern Hisar’ın altında kalan kente henüz bilimsel kazı çalışmaları yapılmamıştır. Günümüzde modern köy (mahalle) yerleşimi kuzeybatıya taşınmıştır. Taşınan bu yeni alanda Attouda'nın nekropolü bulunur. Attouda, antik dönemde Aphrodisias yolu üzerindedir. Arkeolojik kent üzerinde yer alan eski köy yerleşmesinin tipik tuğla ve taş örgülü ev mimarisi, toprak damlarıyla doğa içinde çok uyumludur. Hisar, etno-arkeolojik yönden hala yaşayan bir yerleşmedir. Köyde eski evlerin içinde yer alan dokuma tezgâhları ve bunlarla yapılan otantik dokumalar, binlerce yıl öncesinin geleneğini günümüze yansıtmaktadır. Topografyayla uyumlu olan taş döşemeli yollar, tuğla, taş ve antik bloklardan yapılan evler geçmişle günümüz arasındaki bağlantıları sağlamaktadır. Günümüzde kaderine bırakılan bu evlerde yapılacak olan restorasyonlar, alanın doğa ve kültür turizmi açısından tekrar canlanmasını sağlayacaktır. Çoğunluğu Attouda müze deposundan çalınan mermer arkeolojik eserler, Hellenistik Dönem’den MS 4. yüzyıla kadar olan zaman dilimi içinde tarihlendirilmişlerdir. Mermer heykeltıraşlık buluntuların çoğunluğu, Aphrodisias heykel okulunun ürünleridir.

Attouda, located on the northern slopes of Salbacos (Babadağ), is a typical Southwest Anatolia settlement. The dominance of region was passed from Seleucid Kingdom to Pergamum Kingdom with Magnesia War in 190 BC and then Apameia Peace in 188 BC. The development of the city came into prominence from this period. However, the relief of Cybele (Meter Adrastos) found in the city shows that the settlement goes back to the Iron Ages. Attouda already took its name from Attis and organized festival in the name of Meter Adrastos. Attouda, was come under Alabanda and later Aphrodisias Conventus after 130/129 BC because of being a close to Aphrodisias. There is no excavation on the city and located beneath the modern Hisar. Residences of this modern settlement was moved another location which is on the northwest. There is a necropolis of Attouda under this new village settlement. Attouda, located on the Aphrodisias road, is a worth seeing important old village and archaeological site place with its nature and typical mud brick roofed stone houses. Hisar is a rich settlement ethno archaeologically. The weaving tradition of the village goes back thousands years ago and there are typical weaving looms in houses. Stone paved stone roads, mud brick roofed plain bonding timber stone houses compatible with topography have been brought the past to present. The restoration of these houses and put into practice of weaving looms provides the come to life again. Archaeological finds mostly stolen from the Attouda Museum depot dated from Hellenistic Period to 4th century AD almost all of marble plastic of finds should be the production of sculpture workshops of Aphrodisias.