Kıbrıs barış harekatı sonrasında Türkiye'ye uygulanan silah ambargosu ve sonuçları

Abstract

Bu tezin hazırlanmasındaki temel hareket noktası Amerika tarafından Türkiye'ye uygulanmış olan silah ambargosudur. 1974 yılında, Kıbrıs'ta yaşayan Türk ve Rum toplumları arasında meydana gelen olaylar üzerine, Kıbrıs Türk halkının maruz kaldığı katliamları diplomatik yollardan çözemeyen Türkiye, adaya harekât düzenledi. Kıbrıs Barış Harekâtı, Türk Ordusu'nun cumhuriyet döneminde Kore'den sonraki ikinci askeri harekâtı oldu. Kore Savaşı'na Birleşmiş Milletler kararı gereği katılan Türkiye, Kıbrıs'ta bağımsız olarak hareket etti. Üstelik 1964 yılında aynı nedenlerle Kıbrıs'a harekât yapmayı planladığında kendisine ?dur? diyen Amerika Birleşik Devletleri'ni karşısına alarak! Türkiye'nin bu davranışı ambargo ile cezalandırıldı. Üç yılı aşkın süren ambargonun sona erdirilmesi Türkiye'nin savunma sistemleri gereksinimini ortadan kaldırmadığı gibi, ülke ekonomisinin de zamanla dibe vurmasına neden oldu. Zayıf bir ekonomi ve alınan kredilerle dönen bir hükümet sistemi içerisinde, savunma sanayinin millileştirilmesi yönünde etkili adımlar atılamadı. Ambargonun hemen ardından yapılan girişimler az da olsa bir soluk almayı sağladıysa da, bu alanda konulan hedeflerin çok gerisinde kalındı. II.Dünya Savaşı sonrasında Marshall yardımı ile başlayan ve savunma sanayi ihtiyaçlarının temininde artarak devam eden dışa bağımlılık, Amerika'nın da bu kapsamdaki etkili çalışmaları nedeniyle günümüze kadar devam etti. Bugün gelinen noktada, ihtiyaçların tedarikinde % 20 oranında iç kaynaklar, % 80 oranında ise dış kaynaklar pay sahibidir. İlgili kişi ve kurumlar tarafından konulan hedef, bu rakamları tersine döndürmektir. Bu alanda esas sorumluluk başta Milli Savunma Bakanlığı olmak üzere, Türk Silahlı Kuvvetleri, üniversiteler, TÜBİTAK ve sanayi kuruluşlarınındır.

The main point in preparation of this thesis is embargo which was applied by America to Turkey. In 1974, upon the events taken place by Turkish and Rum, Turkey that could solve the problem which Cyprus Turkish puplic exposed, operated to island. Cyprus Peace Operation was the second military operation after Korea in Republic time. Turkey, which entered Korea war with the decision of United Nation (UN), by taking against position to USA that was said `stop? to Turkey with similar reasons in 1964. Turkey was punished by embargo. Not only that didn?t end the need of defence systems, but economy did also become worse, with weak economy and credits, defence industry couldn?t be completed. Deeds done after embargo catered to breath; however, they were far away from plans. After World War II, with the help of Marshall, depedence of out which did go up continuously, lasted till today with the tryings of Amerika. Today, in getting needs, % 20 inner sources, % 80 outer sources were used. Responsible people or organs target changed these numbers. Main responsibility in this field belongs to Defence Ministry, Turkish Army Forces, universities and Tubitak.