Çocuk ve ergenlerde davranış envanteri Aile Formu’ nun Türkçe’ ye uyarlanması

Abstract

Çocukluk çağında psikopatalojileri ölçmek için aileden ve öğretmenden bilgi almak önemlidir. Yavaş bilişsel tempo dahil çocukluk çağında görülen psikopatalojileri ve akademik sosyal bozulmayı değerlendiren ÇEDE Aile Formu ölçeği’ nin Türkçe psikometrik özellikleri değerlendirilmiştir. Metodolojik ve kesitsel yöntem ile yönetilen bu çalışmaya 6 – 14 yaş aralığında olan, toplum örnekleminde 762, klinik örnekleminde 253 çocuk ve ergenin ebeveyni katılmıştır. Ölçeğin dil uyarlama ve kapsam geçerliliğinin uzmanlarca tamamlanması sonrasında yapı geçerliliği için açımlayıcı, doğrulayıcı faktör analizleri (AFA, DFA) ile ayırt edici geçerlilik kullanılmıştır. Güvenilirlik ise cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları ile sınanmış, 100 katılımcı üzerinde ÇEDE Aile Formu ölçeğinin test-tekrar test güvenilirliği denenmiştir. AFA sonucunda faktörlerin 10 alt ölçekte toplandığı ve yük değerlerinin 0,43 ile 0,83 arasında değiştiği belirlenmiştir. On faktörde toplanan yapının açıkladığı toplam varyans miktarı %65,7 olup, özgün ölçekten farklı olarak oluşan 10. faktöre yüklenen maddelerin YBT’ nin motor yavaşlık ve uykuluk alt boyutları ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Takiben yapılan DFA sonucunda faktör yük değerlerinin tamamının istatistiksel olarak anlamlı olduğu, ölçeğin uyum indeksi değerlerinin orta, iyi ve mükemmel düzeyde olduğu saptanmıştır. Klinik ve toplum örneklemlerinin alt ölçek puanları karşılaştırılmış, ÇEDE Aile Formu’ nun ayırt edici özelliğinin olduğu bulunmuştur. Cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları alt ölçek değerleri 0,77 ile 0,93 arasında bulunmuştur. Test - tekrar test değerlendirmesinde ortancalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı ve ölçümler arasında tutarlılık olduğu, ölçek maddelerinin bireyleri ayırt etme seviyelerinin iyi veya çok iyi olduğu bulunmuştur. Çalışmamızda ÇEDE Aile Formu Ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu, toplum ve klinik örneklemlerinde 6 – 14 yaş aralığındaki Türk çocuk ve ergenlerin annelerine ve babalarına uygulanabileceği kanıtlanmıştır.

In order to measure psychopathologies during childhood, it is significant to gather information from families and teachers. Sluggish Cognitive Tempo (SCT) included, CABI Family Questionnaire’s, which evaluates psychopathologies seen during childhood and academic social deterioration, psychometric features in Turkish are evaluated. Conducted with methodological and cross-sectional method, parents of children and adolescents, which are 253 clinical and 762 social samples, who aged between 6-14, participated to this study. This scale’s language adaptation and scope of validity, which are concluded by the experts later on, by exploratory, confirmatory factor analyses (EFA, CFA) for construct validity, distinctive validity is used. Reliability is also crosschecked via Cronbach Alpha Internal Consistency Coefficients and CABI scale’s test-retest reliability method is tried over 100 participants. In EFA result, it has been determined that factors are gathered 10 subscales and factor loading changed between 0,43 and 0,83. Total variants number, that structure gathered in ten factors explains, is %65,7. Uploaded items to 10. Factor, which occurs different than original scale, is observed to have relation with SCT’ s motor slowness and sleep sub-dimensions. Following, in result of CFA factor, loading values are statistically meaningful, fit indices of the scale’s values are determined at the level of medium, good and perfect. Clinic and social samples’ subscale scores are compared; CABI family Questionnaire’s distinctive feature is acquired. Cronbach Alpha Internal Consistency Coefficients subscale values are found at between 0,77 and 0,93. In test-retest method, it has been reached that differences between medians are not meaningful statistically, and there is a consistency in measurements; scale items’ levels for individual discernments are found as good or very good. In our study, it is proved that CABI Family Questionnaire is a valid and reliable scale; it can be applied to Turkish mothers and fathers of children and adolescents, who aged between 6-14, in social and clinic samples.