Metabolik sendromlu kadınlarda 12 haftalık farklı şiddet ve sürelerde uygulanan aerobik egzersizin ve egzersizi bırakma periyodunun metabolik, hormonal yanıtları ve abdominal obeziteye etkisi

Abstract

Metabolik sendrom (MetS) dislipidemi, abdominal obezite, hipertansiyon ve koroner arter hastalıkları gibi pek çok bozukluğun üst üste eklendiği bir endokrinopatidir. MetS tedavisinde en önemli adım egzersiz ve kilo vermeyi içeren yaşam tarzı değişikliğidir. Günümüzde abdominal yağı azaltacak en etkili egzersiz reçetesi halen tartışmalıdır. Egzersiz süresi, sıklığı ve şiddeti kişiye özel planlanmalıdır. Belirlenen hedef egzersiz düzeyine ulaşabilmek için düşük maliyetli, fiziksel aktiviteyi objektif olarak monitörize edebilen cihazlar olan adımsayarlar kullanılabilir ancak adımsayarların egzersiz şiddetini yansıtma özelliğinin olmaması önemli bir eksikliktir. Antropometrik ölçümler ve vücut kompozisyon ölçüm teknikleri vücut yağ dağılımının değerlendirilmesinde ve egzersiz programlarının vücut bileşiminde oluşturduğu değişiklikleri izlemede kullanılmaktadır. Bu çalışmada amacımız MetS’li hastalarda, farklı şiddet ve sürelerde uygulanan aerobik egzersizlerin metabolik, hormonal yanıtlarını ve abdominal obeziteye etkisini değerlendirmek ve gözetimli yürüyüş bandında yapılan aerobik egzersiz ile eşit şiddet ve miktardaki adımsayar ev egzersiz programının etkinliğini karşılaştırmaktır. Çalışmaya katılmayı kabul eden, yaş ortalaması 43,78±10,2 ve vücut kütle indeksi (VKİ) ortalaması 33,28±5,07 olan MetS’li 60 kadın, 12 haftalık egzersiz programına katılmak üzere randomize edilerek 3 gruba ayrıldı. Gözetimli yürüyüş bandında yüksek şiddetli egzersiz grubundaki hastalar (grup I); 3 gün/hafta, 20 dk/gün,VO2 max’ın %70’ine karşılık gelen hedef kalp hızında, gözetimli yürüyüş bandında orta şiddetli egzersiz grubundaki hastalar (grup II) ve EcePedo® adımsayar grubundaki hastalar (grup III); 5 gün/hafta, 30 dk/gün, VO2 max’ın %50’sine karşılık gelen hedef kalp hızında olmak üzere toplam 12 haftalık aerobik egzersiz programını tamamladılar. Değerlendirme parametreleri olarak; egzersiz öncesi (0. hafta), 12 haftalık egzersiz sonrası (12. hafta) ve 4 haftalık egzersizi bırakma periyodu (detraining) sonrası (16. hafta), kilo, VKİ, viseral yağ (VIScan ile) ve kanda açlık glukozu, trigliserit, HDL, LDL, oksintomodülin, gliserol, adrenalin, noradrenalin, serbest yağ asidi (FFA) ölçümü yapıldı. Egzersiz öncesi ve 12 haftalık egzersiz programının bitiminde koşu bandında oksijen tüketim analizörü ergospirometre kullanılarak, Modifiye Bruce protokolü ile kardiyopulmoner egzersiz testi sırasında direkt VO2 max ölçümü yapıldı ve hastaların egzersiz reçeteleri VO2 max'ın %50 ve %70-75'ine denk gelen nabız değerlerine göre belirlendi. 12 haftalık egzersiz programı sonunda tüm gruplarda egzersiz sonrası kilo ve VKİ'nde anlamlı azalma gözlemlendi (p<0.017). Grup I ve grup II’de detraining sürecinde de bu etkinin devam ettiği görüldü (p<0.017). VO2 max sadece grup I’de artış anlamlı artış gösterdi (p<0.017). Grupların hepsinde VIScan ile yapılan viseral yağ, gövde yağı ve bel çevresi ölçümlerinde anlamlı azalma saptandı (p<0.017), grup I ve grup II’de detraining sürecinde de bu etkinin devam ettiği görüldü (p<0.017). Glukoz değerinde grup I ve grup II’de anlamlı azalma saptandı, grup I’de detraining sürecinde de bu etkinin korunduğu saptandı (p<0.017). HDL değerinde grup I ve grup II’de anlamlı artış saptandı (p<0.017). 12 haftalık egzersiz programı sonunda (12. hafta) ve detraining sonrası (16. hafta), değerlendirme parametrelerinin hiçbirisinde gruplar arası fark saptanmadı (p>0,05). Bu çalışma ile MetS’li kadınlarda uyguladığımız hem orta şiddetli hem de yüksek şiddetli egzersizin kilo, VKİ, viseral yağ, bel çevresi ve metabolik parametrelerde iyileşme sağladığını gösterdik. Egzersiz şiddetinden bağımsız olarak hem gözetimli yürüyüş bandında hem de adımsayar ile aerobik egzersizin MetS üzerine etkili olduğunu söyleyebiliriz. Egzersiz şiddetini yansıtan ve takip edilebilme özelliği olan EcePedo® adımsayar ile kişiye özel aerobik egzersiz programı MetS’li hastalarda etkili bir şekilde planlanabilir.

Metabolic syndrome (MetS) is an endocrinopathy in which many disorders such as dyslipidemia, abdominal obesity, hypertension and coronary artery diseases are superimposed. The most important step in the treatment of MetS is lifestyle change, which includes exercise and weight loss. Today, the most effective exercise prescription to reduce abdominal fat is still controversial. The duration of exercise, frequency and intensity should be specially planned for the individual. Low-cost pedometer devices that can objectively monitor physical activity can be used to achieve the specified target exercise level, but the lack of the ability to reflect exercise intensity of the pedometer is a major deficiency. Anthropometric measurements and body composition measurement techniques are used to evaluate body fat distribution and changes in body composition by exercise programs. Our aim in this study is to evaluate the metabolic, hormonal responses and effects on abdominal obesity of aerobic exercises in different intensity and duration applied in patients with MetS and to compare the home-based aerobic exercise with pedometer and supervised treadmill exercises. Sixty women with MetS who agreed to participate in the study and whose mean age was 43.78 ± 10.2 and mean BMI was 33.28 ± 5.07 were randomized to participate divided into 3 groups in the 12-week exercise program. Patients in the high intensity supervised treadmill group (group I) were performed 3 days a week, 20 minutes a day and 70 % of VO2 max corresponding to target heart rate aerobic exercise program for 12 weeks. Patients in the moderate exercise supervised treadmill group (group II) and the patients in the EcePedo® pedometer group (group III) were performed 5 days a week, 30 minutes a day and 50 % of VO2 max corresponding to target heart rate aerobic exercise program for 12 weeks. As evaluation parameters; body weight, BMI, visceral fat (by VIScan) and fasting glucose, triglyceride, HDL, LDL, oxintomodulin, glycerol, adrenaline, noradrenaline, free fatty acid (FFA) in blood were performed at before exercise (week 0), after 12 weeks of exercise (week 12) and after 4 weeks of detraining period (week 16). Before exercise program and at the end of 12-week exercise program, a direct VO2 max measurement was performed during the cardiopulmonary exercise test with the Modifiye Bruce protocol using an oxygen consumption analyzer ergospirometer, and the exercise prescriptions of the patients were determined corresponding at VO2 max of 50% and 70-75% respectively. At the end of the 12-week exercise program, a significant decrease in weight and BMI after exercise was observed in all groups (p <0.017). In group I and group II, this effect was also observed in the detraining period (p <0.017). VO2 max increased significantly only in group I (p <0.017). In all groups, visceral fat, trunk fat and waist circumference measurements by VISCAN were found significantly decreased (p <0.017), and also this effect continued in the detraining in group I and group II (p <0.017). A significant decrease in glucose level in group I and group II was observed, and in group I was also observed in the detraining (p <0.017). There was a significant increase in HDL in group I and group II (p <0.017). At the end of the 12week exercise program (week 12) and after detraining (week 16), no difference was found between the groups in any of the evaluation parameters (p> 0,05). This study showed that both moderate and high intensity exercise in women with MetS improved weight, BMI, visceral fat, waist circumference, and metabolic parameters. Regardless of the intensity of the exercise, we can say that both the supervised treadmill exercıse and aerobic exercise with pedometer is effective on MetS. Personalized aerobic exercise programs can be planned effectively with EcePedo® pedometer which reflects and monitors the intensity of exercise in patients with MetS.