Senaryoların fen öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarına etkisi

Abstract

İnsanlar ancak araştırdıkları, sorguladıkları, merak ettikleri ve sorumluluk aldıkları müddetçe bilgi üretebilirler. Başka bir deyişle bilgi üretme etkinlikleri, bilimsel düşünebilme becerisine sahip bireyler ile etkili bir şekilde gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla bu bireyler günümüz toplumlarının vazgeçilmezidirler. Bilimsel düşünebilen bireyler yetiştirmek de eğitim sistemlerinin en temel hedefleri arasındadır. Bu doğrultuda Türkiye‘de de yeni yaklaşımlar benimsenerek eğitim programlarında düzenlemeler yapılmıştır. Yapılandırmacı öğrenme, çoklu zeka kuramına dayalı öğrenme, proje tabanlı öğrenme, problem çözmeye dayalı öğrenme, işbirlikli öğrenme ve yaşam boyu öğrenme gibi eğitim yaklaşımları bilimsel düşünebilen bireylerin yetiştirilmesine katkı sağlayacak yaklaşımlardır (Yenilmez ve Ata, 2012). Bilimsel düşünme becerisine sahip bireyler yetiştirmede öğretmenlerin önemli ölçüde sorumlulukları vardır (Yenilmez ve Ata, 2012). Çağdaş eğitimin öğretmenlerinin bilimsel araştırmalara yönelik yeterli bilgi ve beceriler ile olumlu tutumlar içerisinde olmaları, önemli bir gereklilik olarak değerlendirilmektedir. Nitekim bu gerekliliğin bir sonucu olarak eğitim fakültelerinin her bölüm/anabilim dalı eğitim programlarında ?Bilimsel Araştırma Yöntemleri? dersi bulunmaktadır. Böylece öğretmen adaylarının; bilimsel araştırma ile ilgili temel bilgi ve beceriler ile bilimsel araştırmalara ilişkin olumlu tutum kazanmaları amaçlanmaktadır (Korkmaz, Şahin ve Yeşil, 2011). Bilim okuryazarlığının ön plana çıktığı fen ve teknoloji derslerinde öğrencinin aktif olduğu öğrenme yöntem ve tekniklerinin kullanılması gerekmektedir. Bu yöntemlerden biri de aktif öğrenme modelinin bir yöntemi olan probleme dayalı öğrenme yöntemidir. Probleme dayalı öğrenme gerçek problemlere çözüm aranan bir öğrenme şeklidir. Derslerin yerini birebir çalışmalar ve laboratuvar çalışmaları alır. Probleme dayalı öğrenmenin arkasında yatan temel düşünce bir problemin oluşturulması ve öğrenenlerin bunu çözme istekleridir (Barg ve diğ., 2000). Probleme dayalı öğrenme yöntemi öğrenci merkezli olup öğrenme sorumluluğu öğrenciye aittir yani öğrenci kendi öğrenmesinden sorumludur. Bu yöntemin esas özelliği öğrencinin problemle ilk kez karşılaşmasıdır. Problemin çözümünde öğrencinin deneyimleri ve önceki öğrenmeleri önemlidir. Ayrıca problemin çözümünden ziyade çözüm yönteminin öğrenilmesi daha fazla önem arz etmektedir (Peterson & Treagust, 2000). Probleme dayalı öğrenme, karmaşık ve gerçek yaşam problemlerin çözümü ve keşfedilmesi etrafında düzenlenen deneysel öğrenmeye odaklanır. Probleme dayalı öğrenme; aktif öğrenmeyi geliştiren, bilgi yapılandırılmasını destekleyen ve gerçek yaşam ile okul hayatını doğal olarak birleştiren otantik deneyimler sağlar (Torp ve Sage, 2002, s.15). Probleme dayalı öğrenmede genel olarak, gerçek yaşamla uyumlu sorunların yer aldığı kurgulanmış olgu diye adlandırabileceğimiz senaryolar kullanılır. Türkiye‘de senaryoların fen öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarına etkisi yeni bir konudur. Bu yüzden öğretmen adaylarıyla yapılacak bu çalışmanın ilgili alan yazına katkı sağlayarak yeni bir bakış açısı getireceği düşünülmektedir. Çalışmanın amacı, fen öğretimi laboratuvar uygulamaları dersinde kullanılan senaryoların fen öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarına olan etkisini bulmak olarak belirlenmiştir. Fen öğretimi laboratuvar uygulamaları dersinde kullanılan senaryoların fen öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarına olan etkisini ortaya koymak amacıyla çalışma, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanılması yoluyla karma modelle desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2013-2014 Bahar döneminde, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesinde, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı üçüncü sınıfta öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmada nicel veriler için Korkmaz, Şahin ve Yeşil (2011) tarafından geliştirilen ?Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği?, nitel veriler için ise araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında ön test ve ön görüşmeler yapılmış olup son test ve son görüşmelerin yapılması devam etmektedir. Araştırmanın nicel verileri SPSS (Versiyon 20.0) ile nitel verileri ise MAXQDA programı kullanılarak analiz edilecektir.