UFRS’nin Türkiye’deki tarihsel gelişimi ve UFRS’ye geçişin firmaların finansal performansları üzerindeki etkileri

Abstract

Uluslararası ticaretin gelişmesiyle birlikte muhasebe bilgisinin küresel kullanıcıları, farklı ülkelerin farklı muhasebe uygulamaları sonucu ortaya çıkan finansal tabloları yorumlama ve analiz noktasında güçlüklerle karşı karşıya kalmışlardır. Bu durum uluslararası düzeyde bir yapılanma gereksinimi doğurmuştur. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından oluşturulan uluslararası muhasebe ve finansal raporlama standartları, tüm dünyada finansal bilginin kalitesini, anlaşılabilirliğini ve karşılaştırılabilirliğini artırıcı etki etmekte, bu sayede yatırımcıların ve diğer piyasa katılımcılarının alacağı kararları kolaylaştırarak sermaye piyasalarında etkinliği arttırmaktadır. 2005 yılı muhasebe politikaları açısından dünyada önemli bir milat olmuştur. Özellikle Avrupa’da olmak üzere dünya üzerinde birçok ülkede binlerce işletme ulusal muhasebe politikaları yerine uluslararası muhasebe ve finansal raporlama standartlarını kullanmaya başlamışlardır. Türkiye’de de AB üyeliğine aday ülke olarak Ocak 2005 tarihi itibariyle SPK’ya tabi işletmeler bakımından UFRS setine uygun biçimde raporlama yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada öncelikle, Türkiye’de uluslararası standartlara uyum noktasında, Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (TMUDESK) ‘nun kurulduğu 1994 yılından günümüze kadar gelen süreçte yaşanan gelişmeler incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı ise, 2005 yılındaki UFRS’ye geçişin işletmelerin finansal performanslarında yarattığı değişikliğin etkilerini incelemektir. Bu amaçla Türkiye’deki ve Almanya’daki sanayi endekslerinde bulunan ve verisine ulaşılabilen sanayi işletmelerinin 1995-2014 arası yirmi yıllık süreçteki finansal tabloları analiz edilmiştir. Analiz her iki ülke işletmeleri için, 2005 öncesi ve sonrası 3’er yıllık ve 10‘ar yıllık zaman aralıklarında, 12 farklı finansal oran üzerinden gerçekleştirilmiştir. Finansal oranlarda meydana gelen değişimin anlamlı olup olmadığı yapılan t testi ile ölçülmüştür. Sonuç olarak UFRS’ye geçiş ile birlikte Türkiye’de özellikle uzun dönemde finansal oranlar üzerinde anlamlı farklılıklar izlenmiştir. Almanya’da ise gerek geçişin yaşandığı ilk yıllar gerekse 10 yıllık süreçte UFRS ye geçiş, birkaç finansal oran dışında anlamlı farklılıklar yaratmamıştır. Bu durum Alman muhasebe sisteminin UFRS’ye geçişten önce de hali hazırda uluslararası standartlara yakın finansal raporlar oluşturduğu şeklinde yorumlanabilir.