Zamanın tanıkları: Bozkurt ve Çardak Tren İstasyonları

Abstract

Demiryolları, 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın ortalarına kadar Anadolu kentlerinin ulaşım ağının egemen unsuru olmuştur. Osmanlı Devleti’nin savaşlar içinde geçen son yüzyılında ulaşım ve taşımacılık adına önemli görevleri üstlenmiştir. Osmanlı Dönemi’nde inşa edilmiş olan demiryolları, Anadolu’nun Kurtuluş Savaşı’na şahitlik etmiş ve kazanılmasında yadsınamaz bir yere sahiptir. Bu demiryolları hem ticarî hem de sosyal devinim açısından Türk toplumuna önemli katkılar sağlamıştır. Osmanlı demiryolu hattı Anadolu kentleri ve metropollerde oluşacak yeni sosyal yaşamın temellerinin atılmasında etkili konumda yer almıştır. Demiryollarının toplumsal yaşama katkıları bağlamında, demiryolu ağına sahip kentlerde ekonomik ve sosyal gelişmişliğin diğer kentlere göre daha ileri bir düzeye ulaştığı söylenebilir. Demiryollarının, en azından ekonomik ve sosyal değişim/dönüşüm konusunda yaptığı bu tür bir katkıyı Denizli ili için örneklemek pek de yanlış olmaz. Denizli il sınırları içinde kalan demiryolu hattının, 13. yüzyılda Anadolu Selçuklularının kullandığı kervan yolunun Batı Anadolu’daki güzergâhını takip ettiği görülmektedir. Aynı havza, Anadolu Selçuklularının Denizli-Eğirdir-Konya kervan yolu üzerindeki önemli hanlarından olan Çardak Han’ı da barındırmaktadır. Bu hat, Denizli ilini doğu-batı aksında keserek Eğirdir’e kadar uzanan güzergâh üzerinde, Han-âbâd ovasında (Bozkurt’un doğusu ile Çardak’ın Batısı arasında kalan bölge) Bozkurt ve Çardak tren istasyonlarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu makalede, eski ilgisini kaybetmiş hatta unutulmaya yüz tutmuş istasyon binalarından iki tanesinin, plân şemaları ve varoluş vaziyetlerinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Demiryolu, Tren İstasyonu, Denizli, Bozkurt, Çardak

The railways became the dominant element of the transportation network of Anatolian cities until the middle of the last quarter of the 19th century and the 20th century. The Ottoman State has had important duties in terms of transportation during the last century of war. The railroads, which have been built during the Ottoman Period, have witnessed the Anatolian War of Independence and had an undeniable place in winning. It has made important contributions to the Turkish society both in terms of commercial and social movement. It has taken an effective place in the foundation of new social life to be formed in Anatolian cities and metropolises. In this case, it can be said that the economic and social development in the cities with railway network has reached to a higher level than the ones which did not have. It is not wrong to say that the railways made at least a similar contribution to the economic and social change/transformation for the province of Denizli. İt can be seen that the railway line located inside Denizli city borders, follows the west Anatolian route of the caravan road of Anatolian Seljuks in the 13th century. The same basin also harbours Çardak Han, an important han of tha Anatolian Seljuks on the Denizli-Eğirdir-Konya caravan road. This line houses the Bozkurt and Çardak Train Stations in the Han-âbâd plain (the area between east of Bozkurt and west of Çardak), on the route lying until Eğirdir by cuting through the city of Denizi in the east-west axis. In this article, it is aimed to examine the plans and existences of two of the forgotten railroads.