Değerlerin temellendirilmesi ve eğitiminde din faktörü

Abstract

İnsan, sosyal bir varlıktır. İnsanın fiziksel ve ruhsal olmak üzere iki yönü bulunmaktadır. Birey, dünyaya geldiği andan itibaren hayatının son bulmasına dek içerisinde bulunduğu maddi ve manevi ortamdan nasibini almaya başlar. Bireyin yaşadığı aile, şehir, toplum ve medeniyet gibi sosyal ortamlara renk veren, bir kişilik kazandıran ve değer yükleyen farklı etmenler bulunmaktadır. Din, insanın ve yaşadığı fiziki ve sosyal çevresinin dokusunun oluşmasında; insanın ve toplumun nasıl bir değere sahip olması hususunda büyük bir role sahip sistem olarak kabul edilmektedir. İyi-kötü, güzel-çirkin, sevap-günah gibi ahlaki değerlerin temellendirilmesinde din belirleyici bir unsurdur. Bireyin ilk sosyal ortamı olan aile, genel anlamıyla kaynağında dinin belirleyiciliğini koruduğu değerler üzerine kurulmuştur. Böyle bir ailede yetişen bireyler de ailenin sahip olduğu değerler çerçevesinde yetişecektir. Ailedeki değerlerin oluşumunda söz sahibi olan dinin, toplumun değer anlayışında kendini göstermesi de kaçınılmaz olacaktır. Dini değerler ile insani değerlerin aynı mı yoksa farklı mı olduğuna ilişkin farklı yaklaşımlar bulunmakla birlikte din, insan ve toplumda bir anlam ve değer kazanacağı gibi, insan ve toplumun da tutumuna, davranışına, algısına, yaşam tarzına ve eğitim anlayışına gibi hususlara din tarafından anlam yüklenecektir. Bu bildirimde değerlerin temellendirilmesinde din faktörünü, farklı bazı dinlerin müntesiplerine salık verdiği değerlerin neler olduğunu ve bu değerleri yeni nesle aktarmak için benimsedikleri yol ve yöntemlerini bazı örneklerle sunacağım. Aynı zamanda, dinin değere etkisi bağlamında din-değer-eğitim ilişkisini farklı dini gelenekler çerçevesinde değerlendirmeye çalışacağım.