İslam şehirlerindeki çok seslilik bağlamında fıkhî konularda münazara geleneği ve örnekleri

Abstract

İslam’ın kurduğu veya tanıştığı şehirlere taşıdığı karşılıklı yaşama kültürü ve çok sesliliği sağlayan hoş görü kültürünün hukukî altyapısını kurması ile birlikte gerek farklı dinler arasında gerekse aynı dindeki farklı mezhepler arasındaki örnek çok seslilik uygulamaları dikkat çekmektedir. Farklı medeniyetlerin birlikte yaşama tecrübesini insanlığa armağan eden Kudüs şehrindekine benzer güzel bir uygulama örneğine tarihimizde Bağdat’ta da rastlamaktayız. İslam’ın rengini vermiş olduğu bu şehirde gerek sünnî gerekse şiî mezheplerine mensup fakihlerin birlikte icra etmiş oldukları fıkhî münazara örnekleri ve bu münazaalardan hareketle kaleme alınan eserler bize geçmiş ilim mirasına yeniden eğilmemiz gerektiğini hatırlatmaktadır. Buradan elde edeceğimiz tecrübeler aynı oranda geleceğimize de ışık tutacaktır. Günümüzde İslam şehirlerinde yaşanan acı, ızdırap ve iç savaşlar Müslümanların iç dünyalarında derin yara açmakta ve bunun neticesinde Müslümanlar, hangi İslam’a aidiyet hissedeceklerine dair bir deneyimsizlik hali yaşamaktadırlar. Bu çalışmada ortaya konulacak yaşanmış çok sesli düşünme örnekleri karşılaşılan deneyimsizlik halini izale etmek hususunda ciddi bir katkı sağlayacaktır.