Şizofreni hastalarının primer bakım vericilerinin hastalığa i?lişkin gereksinimleri ve bakım yüküne etkisi

Abstract

Amaç: Şizofreni hastasına bakım verenlerin sorumluluklarının artması hayatlarını sıkıntıya sokan,yoğun ve uzun dönemli bir zorunluluğa dönüşmektedir.Bakım vericilerin yaşamlarındaki sorumluluklarla bakım vermenin sorumluluğu birleşince bakım yüküne yol açabilmektedir1,2,3.Bu araştırma şizofreni hastalarının primer bakım vericilerinin hastalığa ilişkin gereksinimleri ve bakım yüküne etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç-Yöntem: Kesitsel araştırmanın evrenini Mart-Aralık 2015 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin Psikiyatri Ana Bilim Dalı’na başvuran,DSM V ve ICD 10 tanı sınıflandırmasına göre şizofreni tanısı almış,yatan veya ayaktan takibi yapılan ve araştırma kriterlerine uyan şizofreni hastasının primer bakım vericileri örneklemini ise araştırmayı kabul eden 94 bakım verici oluşturmuştur.Araştırma için etik kurul onayı, kurum izni ve bakım vericilerden sözlü onam alınmıştır.Çalışmanın verileri literatür doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan hastalara ve bakım vericilere ait Anket Formu ve Bakım Verme Yükü Ölçeği (BVYÖ) ile toplanmıştır.Elde edilen veriler SPSS 21 programı ile değerlendirilmiştir.Sonuçlar %95’lik güven aralığında,anlamlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Bakım vericilerin yaş ortalamasının 52,08±14,59 olduğu;%67’sinin kadın,%31,9’unun anne,%52,1’inin çalışmadığı sonucuna varılmıştır.Araştırmadaki bakım vericilerin; günlük yaşam becerileri,iletişim kurma,hastalık belirtileriyle baş etme,hastasınn ilaçlarını kullanmaması, öfkeli ve saldırgan davranışlar,hastanın ev yaşamına katkısı konusunda güçlükler yaşadığı bulunmuştur.Bakım verenlerin bakım verirken,%64,9’unun ilaç tedavisi ve yan etkileri,%67,0’ının şizofreni belirtileriyle baş etme,%58,5’inin erken uyarıcı belirtiler,%36,2’sinin şizofreni ile ilgili grup ve dernekler,%50,0’ının iletişim becerileri,%50,0’ının stresle baş etme, %60,6’sının hastaların yasal hakları,%48,9’unun psikososyal tedavi,%47,9’unun hastanın günlük yaşantısıyla ilgili beceriler,%57,4’ünün hastasının boş zaman aktivitelerini planlama,% 61,7’sinin hastasının ev yaşamına katkısı gibi konularda bilgi ve donanıma ihtiyaç duydukları sonucuna varılmıştır.Bakım vericilerin BVYÖ puanının ortalaması 38,47±15,05 olarak bulunmuştur.Bakım vericilerin, hastalarına ilaç vermekte güçlük çekmelerinin;ilaç tedavisi ve yan etkileri,şizofreni belirtileriyle baş etme, erken uyarıcı belirtiler,iletişim becerileri,stresle baş etme,psikososyal tedavi yöntemleri,boş zaman aktivitelerini planlama,hastasının ev yaşamına katkısı konularında bilgi ve deneyimlere gereksinim duymalarının bakım yükünü etkilediği bulunmuştur. Sonuç: Bakım verenlerin bakım sürecinde,yaşadıkları güçlüklerle ve gereksinim duyduğu konularla etkili bir şekilde baş edebilmelerine yönelik kapsamlı,sürekli,düzenli eğitim programlarının oluşturulması,bakım verenlerin bakım yükü duygusunu azaltabileceği sonucuna varılmıştır.