Adolesan gebelik için risk faktörlerinin saptanması

Abstract

Adolesan dönem, çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olarak kabul edilir ve bu dönemde çocuk fiziksel, psikolojik ve sosyal olgunluğa erişir. Adolesan dönem, üreme sağlığı bakımından puberte ile başlar ve 19 yaşına kadar uzanır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 10-19 yaş arasını adolesan, 15-24 yaş arasını gençlik dönemi olarak tanımlamaktadır (1,2). Adolesan gebelikler 1960’ların başlarından itibaren tüm dünyada önemli bir sorun olarak kabul edilmektedir (3,4). Adolesan gebelik sıklığı gelişmiş ülkelerde, gelişmekte olan ülkelere göre daha düşük seyretmektedir. 15-19 yaşa özel doğurganlık hızlarına bakıldığında; gelişmekte olan ülkeler binde 30 ile 200 arasında yüksek sonuçlara sahip iken, gelişmiş ülkelerde bu oran binde 10 ile 80 arasındadır (5,6). Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması-2003’te (TNSA-2003) 15-19 yaşa özel doğurganlık hızı binde 46’dır (7). Adolesan gebelikleri, anne ve bebeği olumsuz yönde etkileyen, önlenebilir önemli bir halk sağlığı sorunudur. Erken doğum yapmak dünyanın her yerinde kadınların eğitimleri, sosyal ve ekonomik statüleri konusunda bir engel oluşturmaktadır. Erken yaşta annelik, anne ölüm riskini arttırır ve genç annelerin çocukları da daha yüksek mortalite ve morbiditeye sahiptirler (8,9). Evlenme yaşı, geleneksel tutumlar, ırk, etnik grup, dini inanışlar, aile yapısı, eğitim, sosyal güvence, ekonomik durum ve aile planlaması hizmetlerine ulaşma gibi çeşitli sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerin adolesan gebelik sıklığında önemli olduğu bulunmuştur (10-13). Adolesanlar, evlilikleri ve doğurganlıkları nedeniyle, tüm dünyada ve ülkemizde tıbbi ve sosyal sorunlara sahip olan özel bir risk grubudur. Bu nedenle, adolesanların evlilik, doğurganlık, kontraseptif kullanma ve sosyoekonomik belirleyiciler açısından erişkin gruplarla karşılaştırılması önemlidir. Ülkemizde adolesan gebeliklerin nedenlerini ortaya koymaya yönelik araştırma sayısı çok az olduğu için veriler oldukça yetersizdir. Bu araştırmanın amacı, Denizli il merkezinde adolesan gebelik oluşumuna etki eden faktörlerin saptanmasıdır.