Sosyal devlet ve anayasal iktisat sentezi: Üçüncü bir yol olarak sosyal liberalizm

Abstract

İnsanoğlu, sosyal bir varlık olmanın gereği ve kolektif ihtiyaçlarını tek başına giderememesi sebebiyle örgütlenmiş ve bu yapılanmaya “Devlet” adını vermiştir. İnsan topluluklarının ihtiyaçlarına hizmet etmek üzere devletlerin önündeki önemli konulardan bir tanesi de ekonomi olmuştur. Tarihsel gelişim sürecinde kendisini meydana getiren insan topluluklarının önüne geçen devlet anlayışı; varlığını devam ettirebilmek, vatandaşlarına daha etkin hizmet verebilmek ya da piyasa aksaklıkları gibi sebeplerle ekonomideki varlığını arttırmıştır. Küresel anlamda yaşanan demokratikleşme süreciyle birlikte vatandaşlarının refahını arttırmayı esas alan Sosyal Refah Devleti Anlayışı yükselişe geçmiş ve ekonomideki söz konusu devlet varlığının artmasına neden olan unsurlar arasına eklenmiştir. Kamu yönetiminin doğasından gelen politik yozlaşmalara eklenen ekonomik yozlaşmalar sonucunda devletin ekonomideki fazlaca varlığı zarar verici hale gelmiştir. Devletin ekonomiye müdahalelerinin en göz önünde sebeplerinden birisi olan Sosyal Devlet Anlayışı, bazı çevrelerce bu zarar verici devlet varlığının başlıca sorumlularından ilan edilmektedir. Politik ve ekonomik yozlaşmalar, ekonomi alanında artış gösteren ihtiyari devlet politikaları ve benzer sebeplerle ortaya çıkan tabloda, popülaritesinin de etkisiyle Sosyal Devlet Anlayışı eleştirilerin ilk odaklarından biri haline gelmiştir. Anayasal İktisat Teorisi, yozlaşmaların ve belirli kurallarla çerçevelendirilmemiş iradi politikaların zarar verici etkilerini teşhis eden Kamu Tercihi Teorisinden sonra bu teşhislere bir tedavi önerisi niteliğinde olmuştur. Bu teori, neoliberal yaklaşımın ekonomiye devlet müdahalesine olan eleştirilerinin sonucu ortaya çıkan kuramlardandır. Çalışmada Anayasal İktisat, ekonomiye devlet müdahalesi gerektiren Sosyal Devlet Anlayışının sağlıklı bir şekilde uygulanması adına yararlanılabilecek bir yaklaşım olarak incelenmiştir. Aynı zamanda konu, Anayasal İktisat Teorisinin barındırdığı liberal temeller ile Sosyal Devlet Anlayışının sentezlenmesi gereksinimi sebebiyle bireysel özgürlükler ile sosyal adalet arasında bir denge kurmayı amaçlayan Sosyal Liberalizm ideolojisi ekseninde ortaya konulmuştur.

People are organized because they are social beings and cannot meet their collective needs alone. This organization formation was called “State”. One of the important issues facing states in order to serve the needs of human communities has been the economy. The concept of the state that precedes the human societies that make up itself in the process of historical development; has continued to increase its presence in the economy due to reasons such as sustaining its existence, providing more effective services to its citizens or market failures. With the globalization of democratization process, the Social Welfare State Understanding, which is based on increasing the welfare of its citizens, has increased and the share of the state in the economy has started to increase. As a result of the political corruptions that has been added to the economic corruption coming from the nature of public administration, the excess of the existence of the state in the economy has become damaging. One of the most important reasons for the state to intervene in the economy is the Social State Understanding, which is the main reason for the existence of a harmful state in a number of views. Social State Understanding, which has become popular due to political and economic degenerations and discretionary state policies, which have increased in the field of economy, has become one of the first focus of criticism. The Theory of Constitutional Economics has emerged as a treatment proposal after the Public Choice Theory, which identifies the damaging effects of corruptions and public policies not framed by specific rules. This theory is the result of the neoliberal approach’s criticism of the state intervention in the economy. In this study, Constitutional Economics has been examined as an approach that can be used for the healthy implementation of Social State Understanding requiring state intervention. The need to synthesize the liberal foundations of the Constitutional Theory of Economics and the understanding of the Social State requires a balance between individual freedoms and social justice. For this reason, the study was put forward in the axis of Social Liberalism ideology.