Yatırım teşvik politikaları ve makroekonomik etkileri: Türkiye için ampirik analiz

Abstract

Küreselleşen dünya ile birlikte, tüm ülkeler kalıcı sermayeleri kendi ülkelerine çekmek ve uzun vadede barındırmak adına sermaye yatırımcılarına bir takım kolaylıklar sağlamaktadır. Özellikle "minimum maliyet maksimum kar" felsefesi ile yatırım kararı alan girişimciler, ciddi fizibilite etüdleri yaparak yatırımlarını gerçekleştirir hale gelmiştir. Bu bağlamda da ülkeler yatırımları cazip kılan düzenlemelere yasalarında yer vererek ülke ekonomilerinin gelişimi adına adımlar atmaktadır. İlgili düzenlemeleri inceleyen yatırımcılar ise ülkelerin yatırım açısından güvenilirliğini de dikkate alarak yatırımlarını gerçekleştirmektedir. Genel olarak "yatırım teşvikleri" adını alan bu düzenlemeler doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinde önemli bir faktör haline gelmiştir. Ülkemizde de yatırım teşvik düzenlemelerine özellikle planlı ekonomiye geçiş sonrası ayrı bir önem verilmektedir. Gün geçtikçe gelişen bu düzenlemelerle birlikte istihdam, ekonomik büyüme, enflasyon, faiz oranları ve kamu harcamaları gibi ekonomik göstergelerde de değişim meydana gelmektedir. Bu çalışma, yatırım teşviklerinin öne çıkan ekonomik göstergeler üzerindeki etkileri ele alınmış ve teşviklerin göstergeler üzerindeki genel etkisi ampirik model yardımıyla tartışılmıştır. Bu inceleme yapılırken, Türkiye'de 1980-2012 yılları arasındaki yatırım teşviklerine ilişkin veriler ile istihdam, ekonomik büyüme, enflasyon, faiz oranları ve kamu harcamaları gibi temel ekonomik göstergelere ilişkin verileri kullanılmış ve genel bulgu olarak Türkiye'deki yatırım teşvik politikalarının büyüme ve teşvik kapsamında sağlanan istihdam ile anlamlı, istihdam ile DYY arasında anlamsız ilişki sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir önemli sonuç ise, doğrudan sermaye yatırımcısının Türkiye'ye yatırım yaparken yatırım teşviklerinden ziyade temel makroekonomik göstergelerden olan büyüme, faiz oranları, kamu harcamaları ve istihdam gibi değişkenleri daha fazla dikkate aldığıdır. Anahtar Kelimeler: Te?vikler, Yatırım Te?vikleri, Avrupa Birliği, Türkiye,Vektör Otoregesif Modeli

Along with the globalized world, all countries provide capital investors with some certain facilities in order to attract permanent capitals to their countries and to keep them for long term periods. The entrepreneurs, particularly those who make decision of investment based on the philosophy of 'minimum cost, maximum profit', have found opportunity to realize their investments by carrying out serious feasibility studies. In this context, countries take steps for their economic development by enacting regulations in their legislations that make investments attractive. Investors, on the other hand, who examine the related regulations make their investments accordingly, considering the reliability of the country in terms of the investments they make. These regulations, generally called "investment incentives", have become a significant factor that directly allows foreign capital into the countries. In our country, a special interest was given to the regulations on investment incentives, particularly after the adoption of planned ecomomy. Along with the regulations that are developing day by day, economical figures such as employment, economic growth, inflation, interest rates and public expenses have started/ happened to change. This study deals with the effects of investment incentives on economical figures and overall impact of incentives on figures were discussed by using ampirical model. Within the context of this study, the data about the investment incentives and economical figures as economic growth, inflation, interest rates and public expenses in Turkey between 1980 and 2012 was used and the findings showed that there was meaningful relation between 'investment incentive policies and the employment provided within the frame of incentives', while the relation between FDI and employment was found to be meaningless. Another significant result of the study is that capital investors in Turkey pay more attention to the changes as growth, interest rates, public expenses and employment as essential macro economic figures than the investment incentives while investing in Turkey. Keywords: Incentives, Investment Incentives, European Union, Turkey, Vector Otoregesif Model