Lagina'daki Dor mimarisi

Abstract

M.Ö. 3. yy baslarında Seleukoslar tarafından Stratonikeia kentinin kurulması ile önceki dönemlerden iyi bilinen Lagina Hekate Kutsal Alanı'nın önemi daha da artmıs ve paralelinde Kutsal Alan yeniden düzenlenmis, peribolos duvarının önüne stoanın insa edilmesiyle de çerçeve tamamlanmıstır. Tapınagın aksine Lagina Hekate Kutsal Alanı Stoası'nda, Helenistik Dönem'in tüm tek nefli tek katlı stoalarında oldugu gibi, Dor düzeni tercih edilmistir. Bunda en büyük etken, baslıklarda detaylı ve uzun süren çalısmalara gerek duyulmaması, detaylardan yoksun oldugu için de uygulanabilirliginin kolay olması, böylece zamandan ve ekonomiden tasarruf etme düsüncesidir. Bu düsüncenin yansıması olarak Lagina ve çevresinde, Geç Helenistik Dönem'den M.S. 2. yy'la kadar Dorik yapılar insa edilmis, pek çok ikincil yapıda Dor baslıklı tasıyıcılar kullanılmıstır. Kutsal Alan ve çevresinde Stoa'nın dısında en az yedi Dorik yapı daha vardır. Stoa'nın Dorik mimari elemanlarının tamamında Ionik özellik görülmektedir. M.Ö. 4. yy'da yaygınlasan ve Anadolu'da Pergamon gelenegi olarak yorumlanan bu uygulamanın Lagina'da görülmesi, mimari alanda etkilesimin göstergesidir. Nitekim Batı Stoa'nın malzemelerinde Pergamon etkisi agır basmakta iken, Stoa'nın diger cephelerinde Priene'den etkilenildigi açıktır. Stoa'nın yapımında yerel atölye mensubu farklı ustalar, kendi stillerini mimari elemanlara yansıtmıslardır. Tapınak ile baglantılı olan ve diger cephelerden bagımsız planlanan Batı Stoa'nın insasının Geç Helenistik Dönem'de basladıgı, Augustus Dönemi'nde ise diger üç cephenin insa edildigi Kutsal Alan'da bulunan yazıtlardan bilinmektedir. Mimari elemanlarda görülen dönem özellikleri imar faaliyetlerinin M.S. 1. yy. ortalarına kadar devam ettigini göstermektedir. Takip eden süreçte ise, muhtemelen bölgede yasanan depremlerin bir sonucu olarak tamiratlar geçirmistir.

When the city of Stratonikeia was founded by the Seleucids, the Sanctuary of Hekate at Lagina gained prominence and consequently the sanctuary was redesigned. A Stoa was built in front of the peribolos wall encircling the Sanctuary. In contrast to the temple, Doric order was preferred at the stoa in accordance with all the oneaisled, one-floor stoas built in the Hellenistic period. The most important reason for this choice is the Doric order?s lack of ornate details and its ease of application, which result in savings in time and in expenses. Consequently, from the late Hellenistic period until the 2nd century A.D. Doric buildings were built within the Sanctuary and around it, and Doric columns were used in many civilian structures. All of the Doric architectural elements of the stoa reflect Ionic influence, which became widespread in the 4th century B.C. and which is interpreted as the Pergamene tradition in Asia Minor. The occurrence of this application in Lagina indicates regional influences in architecture. As a matter of fact, while Pergamene influence dominates the materials from the West Stoa, other facades of the stoa betray Prienean influence. Inscriptions from the Sanctuary inform us that construction for the West Stoa connected with the temple began in the late Hellenistic period and that the other three facades were built in the Augustan Age. Characteristics of the period seen on the architectural elements indicate that building activity continued until the mid-1st century A.D. Subsequently, a number of repairs were made probably as a result of the earthquakes in the region.