İlkokullarda kaynaştırma eğitiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri

Abstract

Her birey yasalar önünde eşit olarak dünyaya gelir. Toplum içinde her insanın eşit hak ve fırsatlara sahip olması esastır. Fırsat eşitliğini sağlamada en önemli alanlardan birisi eğitim sistemidir. Özel gereksinimli bireylerin toplumla bütünleşmeleri için kaynaştırma eğitimi uygulamaları gün geçtikçe önem kazanmaktadır.Kaynaştırma eğitimi özel gereksinimli bireylerin normal gelişim gösteren akranlarıyla aynı ortamlarda eğitim almasını sağlayan bir tür özel eğitimdir. Kaynaştırma eğitiminde başarıyı etkileyen en önemli unsurlardan birisi şüphesiz ki sınıf öğretmenidir. Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu görüşler, uygulama sürecinde karşılaşılan aksaklıkların saptanmasına katkıda bulunacak ve etkili bir kaynaştırma eğitimi için öneriler belirlenerek, süreç içindeki tüm ilgililerde farkındalık yaratabilecektir. Nitel ve nicel süreçlerin birlikte izlendiği karma yöntemle gerçekleştirilen bu araştırmada; araştırmanın evrenini, 2014/2015 eğitim-öğretim yılında İzmir il merkezinde, ilkokullarda görev yapmakta olan, sınıf öğretmenleri (2, 3, 4. sınıflarda görev yapmakta olan), örneklemi Konak, Gaziemir, Buca, Narlıdere ve Balçova ilçelerinde 45 ilkokulda görev yapan 357 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nicel verilerin elde edilmesinde araştırmacı tarafından geliştirilen “Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Eğilimleri Ölçeği” (SÖKEL)” kullanılmıştır. SÖKEL 357 sınıf öğretmenine uygulanmıştır. Nitel verilerin elde edilmesinde ise yine bu çalışma için geliştirilmiş olan “yarı yapılandırılmış görüşme formundan” yararlanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunu gerçekleştirmek için de ölçek uygulanan öğretmenler arasından gönüllü olan 55 katılımcı (Kadın=39; Erkek=16) ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın nicel verileri elde edildikten sonra açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. SÖKEL aracılığı ile elde edilen verilerden yola çıkılarak istatistiksel çözümlemeler yapılmış, tablolar oluşturulmuş,yorumlar ve açıklamalara yer verilmiştir. SÖKEL’den elde edilen veriler SPSS.22 paket programı yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda; sınıf öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin eğilimlerinin olumlu yönde olduğu, erkek sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin eğilimlerinin kadın öğretmenlere göre daha olumlu olduğu, sınıf öğretmenlerinin okuttukları sınıf düzeylerinin, kıdemlerinin, hizmet içi eğitim alıp almama durumlarının, görev yerlerinin ve sınıflarındaki kaynaştırma öğrencisi sayısının kaynaştırma eğitimine ilişkin eğilimlerine etki etmediği sonucuna ulaşılmıştır. Kaynaştırma öğrencilerinin kaynaştırma eğitimi sırasında sosyal anlamda ilerleme kaydettikleri, akademik anlamda gelişimlerinin daha yavaş olduğu, normal gelişim gösteren öğrencilerin yardımlaşma, paylaşma gibi olumlu davranışlar kazandıkları, kaynaştırma öğrencilerinin velilerinin öğrencinin durumunu kabullenmekte güçlük çektikleri, sınıf öğretmenlerin kaynaştırma eğitimini planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarında kaynaştırma öğrencisinin kendi içindeki gelişimini temel aldıkları, kaynaştırma öğrencilerinin beceri gerektiren derslerde alan derslerine göre daha başarılı oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır.

Every individual descends to the earth equally before the law. It is a principle that every human being has equal rights and opportunities within the society. One of the most important areas to support equality of opportunity is the education system. The inclusive education practices are getting more and more important day by day to help the individuals with special needs become integrated with the society. Inclusive education is a kind of special training allowing the individuals with special needs to be educated in the same environment with their peers having normal development. One of the most important factors affecting success in the inclusive education is undoubtedly the classroom teacher. The purpose of this present research is to determine the opinions of the classroom teachers on the inclusive education practices. These opinions will contribute to the identification of the problems encountered throughout the practice process and will provide awareness to all interested in the process by identifying recommendations for an effective inclusive education. In this present research carried out with mixed method in which qualitative and quantitative processes are observed together, the classroom teachers (serving in the 2nd, 3rd, 4th grade) who are working in primary schools in İzmir city center in 2014/2015 academic year constitute the population of the research, and 357 classroom teachers in 45 primary schools in Konak, Gaziemir, Buca, Narlıdere and Balçova districts create the sample of the research. The "Tendency Scale for Inclusive Education of Classroom Teachers" (TSIECT) developed by the researcher has been used to obtain quantitative data in the study. TSIECT has been applied to the 357 classroom teachers. In obtaining qualitative data, the "semi-structured interview form" created for this study has been utilized. 55 voluntary participants (Female = 39, Male = 16) have been interviewed so as to realize the qualitative dimension of the survey. An exploratory factor analysis has been performed after obtaining the quantitative data of the study. Statistical analyzes were madeby using the data obtained through TSIECT, tables have been created, interpretations and explanations have been provided. The data obtained from TSIECT have been evaluated with the help of SPSS.22 package program.As a result of the research, it has been concluded that the tendency of the inclusive education of the classroom teachers are in the positive direction, that the tendencies of the male classroom teachers about the inclusive education are more positive than the female teachers’, and that the grades the classroom teachers work for, their seniorities, presence of in-service training, the number of inclusive education students have no effect on their tendencies about the inclusive education. Also, it has been found that the inclusive education students make progress socially during the inclusive education practice, that their progress in terms of academic areas is slower, that the students with normal development gain positive behaviors such as helping and sharing, that the parents of inclusive education students have difficulty in accepting the situation of their children, that the classroom teachers ground on the self-development of the inclusive education students at the stages of planning, implementation and evaluation of inclusive education, that the inclusive education students are more successful in the courses requiring skills than in the field courses.