Emek sürecinde cinsiyet olgusu: Antalya turizm sektörüne dair bir çözümleme

Abstract

Bu çalışma emek süreçlerinde cinsiyet olgusunu incelemektedir. Örnek sektör olarak turizm sektörü seçilmiştir. Küresel bir taşeronluk ağı içinde örgütlenen turizm sektöründe, küresel düzeyde rekabet edebilmek amacıyla turizm işçileri üzerinde baskı kurulmaktadır. Cinsiyet olgusu, emek sürecinde işçiler üzerinde baskı kurmanın, artı-değer yaratmanın, sınıf içi dayanışmayı engellemenin, işçileri denetim altına alarak onları ucuz ve esnek bir işgücüne dönüştürmenin işlevsel bir yoludur. Dolayısıyla kapitalist birikim açısından son derece önemlidir. Bu tez çalışması, yarı yapılandırmış soru formunun yanı sıra katılımcı gözlem ve doğrudan gözlem teknikleri kullanarak Antalya'da turizm emek sürecini ve işçilerin bu sürecin içindeki konumlarını ortaya koymaktadır. Araştırma kapsamında; yarı yapılandırılmış soru formu aracılığıyla Antalya ilinde ikamet eden ve turizm sektöründe istihdam edilen 21 işçiyle gerçekleşen görüşmelerin yanı sıra Antalya ilinde yer alan (beş yıldızlı) bir turizm konaklama işletmesinde gerçekleşen gözlem yöntemi ile veriler toplanmıştır. Elde edilen bulgular ışığında emek süreçlerinde cinsiyet olgusunun; yönetim, denetim, ücret, çalışma koşulları, istihdam türleri, yaşam koşulları üzerinde belirgin farklılıklara neden olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

This study examines the phenomenon of gender in labor processes. Tourism sector has been selected as a sample sector. Organized in a global subcontracting network, the tourism sector puts pressure on tourism workers in order to compete globally. The phenomenon of gender is a functional way of creating surplus-value in the labor process, preventing in-class solidarity, controlling workers and turning them into cheap and flexible labor. Therefore, it is extremely important for capitalist accumulation. This thesis presents the tourism labor process in Antalya and the position of workers in this process by using participant observation and direct observation techniques as well as semi-structured questionnaire. In the scope of the research; the data were collected by means of semi-structured questionnaire, interviews with 21 workers residing in Antalya and employed in tourism sector and participatory observation at a (five star accommodation establishment) hotel in Antalya province. In the light of the findings obtained in case studies, the gender phenomenon in labor processes; management, supervision, wages, working conditions, and employment types will be analyzed.