Okul öncesi dönemde öz-düzenleme becerileri ve sosyo-dramatik oyun arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş grubu çocukların öğretmen ve anne görüşlerine dayalı öz-düzenleme becerilerinin sosyo-dramatik oyunun boyutlarına (sembolik araç, sembolik yerine koyma, sembolik karmaşıklık) göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın örneklemi, İzmir il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilkokul ve ortaokullara ait anasınıflarına devam eden 51 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, çocukların sosyo-demografik özelliklerini saptamak için kullanılan Kişisel Bilgi Formu, 4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri Ölçeği Öğretmen Formu (İvrendi ve Erol, 2018); 4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri Ölçeği Anne Formu (Erol ve İvrendi, 2018) ve Hanline, Milton ve Phelps (2008) tarafından geliştirilen ve Karaman (2012) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Sosyo-Dramatik Oyun Ölçeği olmak üzere dört farklı veri toplama aracı ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA), Tukey Testi, Kruskal Wallis-H Testi kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, çocukların öğretmen görüşlerine göre öz-düzenleme becerileri engelleyici kontrol ve dikkat alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutlarından biri olan sembolik karmaşıklığa göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığını gösterirken; öğretmen görüşlerine göre öz-düzenleme becerilerinin alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutları arasında yer alan sembolik araç ve sembolik yerine koymaya göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmadığını göstermektedir. Çocukların anne görüşlerine göre öz-düzenleme becerilerinin engelleyici kontrol-davranış ve engelleyici kontrol-duygu alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutlarından olan sembolik karmaşıklığa göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı saptanırken; anne görüşlerine göre öz-düzenleme becerilerinin alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutlarından olan sembolik araç ve sembolik yerine koymaya göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı saptanmıştır. Araştırmanın bulguları sonucunda, çocukların öğretmen görüşlerine göre öz-düzenleme becerilerinin engelleyici kontrol ve dikkat alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutlarından biri olan sembolik karmaşıklığın yüksek seviyesinde oyun oynayan çocuklar lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmektedir. Çocukların anne görüşlerine göre öz-düzenleme becerileri engelleyici kontrol-davranış ve engelleyici kontrol-duygu alt boyutlarının sosyo-dramatik oyunun boyutlarından olan sembolik karmaşıklığın sırasıyla yüksek ve orta seviyesinde oyun oynayan çocuklar lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmektedir. Sonuç olarak araştırmanın bulguları, okul öncesi eğitime devam eden çocukların sosyo-dramatik oyunlarının karmaşıklık düzeyi ile onların öz-düzenleme becerilerinin ilişkili olduğunu göstermektedir.

The purpose of this study was to investigate whether 5-6 year old children’s, who were enrolled in early childhood institutions, self-regulation skills based on teachers’ and mothers’ views differ based on the dimensions of the socio-dramatic play (symbolic agent, symbolic substitution, symbolic complexity). The sample of this survey study, consisted of 51 children who were enrolled in preschools located in elementary and middle schools in the centre of İzmir. Permission from the Provincial Directorate for National Education were obtained to conduct the study. Data were gathered by using Personal Information Form, Instrument for Measuring Self-Regulation Skills of 4-6 Year Old Children (Teacher Form) (İvrendi and Erol, 2018); Instrument for Measuring Self-Regulation Skills of 4-6 Year Old Children (Mother Form) (Erol ve İvrendi, 2018) and Socio-Dramatic Play Scale, which was developed by Hanline, Milton and Phelps (2008) and adapted to Turkish by Karaman (2012). In analyzing the data, One-Way ANOVA and Kruskall-Wallis H Test techniques were used. The results of this study showed that sub-dimensions of inhibitory control and attention statistically and significantly differ according to symbolic complexity which is one of socio-dramatic plays’ dimensions. It was determined that 5-6 years old preschool children self-regulation skills based on teachers’ views sub-dimensions (inhibitory control, attention, working memory) statistically and significantly did not differ according to symbolic agent and symbolic substitution, which are both of socio-dramatic plays’dimensions. With respect to preschool children’s self-regulation skills based on mothers’ views, the sub-dimensions of inhibitory control-behaviour and inhibitory control-emotion statistically and significantly differ according to symbolic complexity, which is one of socio-dramatic plays’ dimensions. It was determined that children’s self-regulation skills based on mothers’ views statistically and significantly did not differ according to symbolic agent and symbolic substitution, which are both of socio-dramatic plays’ dimensions. As a result of the findings of the study, preschool children self-regulation skills based on teachers’ views sub-dimensions of inhibitory control and attention differ significantly in favor of children playing at high level of symbolic complexity, which is one of the dimensions of socio-dramatic play. Preschool children self-regulation skills based on mothers’ views sub-dimensions of inhibitory control-behaviour and inhibitory control-emotion differ significantly in favor of children playing at high and middle level of symbolic complexity, which is one of the dimensions of socio-dramatic play. The findings show the relationship between the complexity level of socio-dramatic play and children’s self-regulation skills.