Uşak Ulubey’de Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemi dükkanları

Abstract

Dükkanlar ticaretin yoğun olarak görüldüğü yerlerdir. Uşak ili sınırları içerisinde yer alan Ulubey’de incelenen 19 adet dükkan halkın yoğun olarak alışveriş için gittiği Çarşı Mevkiinde yer almaktadır. Bu dükkanlardan 11. Dükkan (H. 1340 / M. 1921-1922) - (R. 1340 / M. 1924) ve 18. Dükkan ( H. 1321 / M. 1903) hariç diğerlerinde kitabe bulunmamakla beraber genel olarak plan, mekan, yapı malzemesi-tekniği, yapı elemanları ve süsleme özellikleri birbirine benzerlikler göstermektedir. Uşak’taki yapılarla çok yakın benzerlik gösteren bu dükkanların genel olarak 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılın başına tarihlendirilmesinin mümkün olduğu düşünülmektedir. Yapılarda taş, tuğla, metal ve ahşap malzemelerin, örtü sistemlerinde putrel (U) demir ve tuğlanın, alınlık kısımlarında da basık kemer formunun ya da üçgen alınlığın tercih edildiği görülmüştür. Süsleme olarak sade sayılabilecek olan yapılar, dış cepheden tek katlı olarak algılansa da çoğunda bodrum kata yer verilmiştir. Ulubey’deki incelenen dükkanlarda daha önceden detaylı bir çalışma yapılmamıştır. Tespit edilen 19 dükkanın bu sebeple tanıtılarak, Türk mimarisindeki yeri ortaya konmaya ve yok olmaya yüz tutan bazı dükkanların sosyal hayata kazandırılmaya çalışılması amaçlanmıştır.

Shops are places where commerce is seen intensely. Located in the Uşak province, Ulubey is located in the bazaar where 19 shops are visited for shopping. The plan features, site characteristics, building material-technique, building elements and decoration characteristics are similar to each other except that there are no inscriptions in these stores except 11 Number (Exilic 1340 / Christian Era 1921-22)-(Julian Calendar 1340 / Christian Era 1924) and 18 Number Shop (1321 Exilic / 1903 Christian era) characteristics. It is thought that it is possible to date these shops, which closely resemble structures in Uşak, generally in the late 19th and early 20th centuries. It has been seen that stone, brick, metal and wooden materials are used in the buildings, iron (U Type) iron and brick in the cover systems, and athatressetarch the tres arcch depressed arch form or triangular pediment is preferred in the pediment parts. The constructions which can be regarded as simple as ornamentation are perceived as single storey from the exterior, but many basements are included. No detailed work has been done before in Ulubey. It is aimed to present the place in Turkish Architecture and to try to gain the social life of some of the shops which are disappearing.