XX. yüzyıl islam münevveri tipolojisine bir örnek: Abdülhalîm Mahmûd hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri

Abstract

Geride bıraktığımız asırda tasavvufun babası, 20. yüzyılın Ebu’l-Hasan eş-Şâzelî’si gibi lakaplarla anılan Şeyhu’l-Ezher Abdülhalîm Mahmûd, çok yönlü bir şahsiyettir. Kendine has mutasavvıf kişiliği ve üstün özellikleri ile çağdaşları arasında öne çıkmıştır. 68 yıllık ömrüne 65 eser sığdırarak velûd bir müellif olduğunu ispatlamıştır. Buna ilaveten Şeyh Abdülhalîm Mahmûd üstlendiği resmî vazifeler ile de önemli hizmetler îfâ etmiştir. Şâzelîyye tarîkatına müntesip olması tasavvuf açısından, 1973’ten vefatı olan 1978 yılına kadar yürüttüğü Ezher Şeyhliği de hizmetleri açısından onu kıymetli kılan en önemli hususların başında gelmektedir. Doktora yapmak maksadıyla Fransa’ya gitmiş ve orada 8 yıl kalmıştır. Ayrıca farklı üniversitelerde misafir hoca olarak ders vermek ve çeşitli konferanslarda konuşma yapmak amacıyla birçok ülkeye seyahat gerçekleştirmiştir. Bunun neticesinde hem doğuyu hem de batıyı görmüş, buralardaki İslâmî yaşantıyı gözlemlemiş, buna, engin tecrübesini de ilave ederek farklı bir mutasavvıf portresi çizmiştir. Sadece müntesibi olduğu tarîkatın doktirinlerini yaymak yerine; genel olarak tasavvufu insanlara tanıtmaya ve sevdirmeye çalışmıştır. Bu amaçla tasavvufu bir bütün olarak ele almış, tasavvuf tarihi ve doktirini açısından son derece önemli eserleri ve sûfî biyografilerini okuyucularına aktarmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümü onun hayatı ile ilgilidir. Bu bölümde doğumu, ailesi, tahsil hayatı ve irtihâline kadar üstlendiği vazifelere yer verilmiştir. İkinci bölümde eserleri kategorize edilerek tanıtılmıştır. Çalışmanın en kapsamlı olan üçüncü bölümü ise onun tasavvufî görüşlerine hasredilmiştir.

Shaykh al-Azhar ?Abd al-H?alı?m Ma?mu?d, who is also known as the father of Islamic Sufism and Abu? 'l-H?asan al-Shâdhilî of 20th century, was a versatile man in the century we left behind. Thanks to his Sufi personality and superior characteristics, he became prominent among his contemporaries. He proved that he was a valid author by writing 65 pieces in his 68 years of life. In addition that, Shaykh ?Abd al-H?alı?m Ma?mu?d carried out important services by taking on official duties. Being a follower of Şazeliyye dervish order, his leadership of al-Azhar sheikhdom from 1973 to 1978, his death, was his most important accomplishment which made him invaluable. He went to France to get his doctor's degree and stayed there for 8 years. Moreover, he travelled to many countries to teach as a guest instructor and to attend many conferences as spokesman. Thanks to his travels to both east and west, he experienced the cultures, observed the Islamic way of life and created a different sufi way of thinking by combining his profound knowledge and experiences. Instead of teaching doctrines of just one order of which he was a member, he taught Sufism in general and tried to help people love sufism. With that certain purpose, he thought Sufism as whole and he passed on extremely important works related to history and doctrines of Sufism and sufi biographies. First chapter of study, which has three chapters, is about life of ?Abd al-H?alı?m Ma?mu?d. Information about his birth, family, education and the things which he did until his death is given in this chapter. In second chapter, his works are categorized and introduced to readers. Third chapter of this study, which is the most comprehensive part, is about his sufistic opinions.