Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Çocuk Acil Polikliniği’ne başvuran hastaların birinci basamağa başvurularının değerlendirilmesi

Abstract

“Uygun olmayan” acil servis başvurusu, acil servis deneyimini ve acil servis kaynaklarını kullanmanın gereksiz olduğu, tanı ve tedavi için birinci basamak hekiminin yeterli olduğu, acil müdahale gerektirmeyen şikayetlerin oluşturduğu durumlarda yapılan başvuru olarak tanımlanmaktadır. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin ulaşılabilirliği, bireylerin bu birimlerden aldıkları hizmetten memnuniyetleri ve bu birimlerin işlevleri konusunda bilgi düzeyi, uygun olmayan başvuruları etkileyen önemli unsurlardır. Uygun olmayan başvuru; acil servislerin yoğunluğuna, sunulan hizmet kalitesinin düşüşüne ve yetersiz kalmasına, hasta ve çalışan memnuniyetsizliğine ve sağlık hizmeti maliyetlerinin artmasına yol açmaktadır. Çalışmamızda, çocuklarının şikayetleri için Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Çocuk Acil Polikliniği’ne başvuran ailelerin daha öncesinde aile hekimine başvuru durumunun ve bunu etkileyen faktörlerin saptanması hedeflenmiştir. Çalışmamızın hipotezi, çocuk acil servisine başvuran katılımcıların acil durumlarda daha önce aile hekimine başvurmamış oldukları ve acil servise uygun olmayan başvuru oldukları yönündedir. Örneklem büyüklüğü hesaplaması için evrendeki birey sayısı bilinen örneklem genişliği formülü kullanılmıştır. Evren sayısı olarak geçen yıl aynı dönem (1 Aralık 2018-28 Şubat 2019) yapılmış olan başvuru sayıları kullanılmıştır. Toplam 8269 kişi, başvuru oranı %10 ve sapma d=0,02 alındığında çalışmaya 783 kişinin alınabileceği hesaplanmıştır ve 800 katılımcıya ulaşılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler literatür tarayarak oluşturduğumuz açık ve kapalı uçlu toplam 25 sorudan oluşan anket formu ile elde edilmiştir. Katılımcıların %83,1’inin çocuklarının mevcut şikayetleri için daha önce aile hekimine başvurmadığı görülmüştür. Buna karşılık, başvurularda en fazla J (solunum sistemi hastalıkları) ve R (semptomlar ve anormal klinik ve laboratuvar bulguları) tanı kodları saptanmıştır. Ayrıca, var olan şikayetlerin yarıya yakın olguda 2-3 günlük olduğu saptanmıştır. Çocukların şikayetlerinin başlama zamanı, yakın olduğu için çocuk acil servise başvurma durumu, çocuklarının kontrol / takipleri PAÜ Hastanesi’nde olduğu için çocuk acil servise başvurma durumu, aile sağlığı merkezinde eksiklik/sorun olduğunu düşünme, aile hekiminin ilgisinin yetersiz olduğunu düşünme, çocukları hasta olunca aile hekimini tercih etme, mesai saati dışında çocuk acil servise başvurma durumu ile daha önce aile hekimine başvurmama durumu arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır. Yakın olduğu için çocuk acil servise başvuran katılımcıların %87,9’unun çocuklarının mevcut şikayetleri için daha önce aile hekimine başvurmadığı görülmüştür. Kontrol / takipleri Pamukkale Üniversitesi Hastanesi’nde olduğu için çocuk acil servise başvuranların ise %91,3’ünün daha önce aile hekimine başvurmadığı saptanmıştır. Aile sağlığı merkezinden memnun olmadığını ifade edip, eksiklik / sorun belirten katılımcıların %90,5’inin daha öncesinde aile hekimine başvurmadığı görülmüştür. Aile hekiminin ilgisinin yetersiz olduğunu düşünenlerin %94,8’inin daha önce aile hekimine başvurmadığı görülmüştür. Çocuklarının mevcut şikayetleri için daha öncesinde aile hekimine başvuran katılımcıların %93,3’ü, çocukları hasta olunca aile hekimine başvurmayı tercih ettiğini ifade etmiştir. Çocuk acil servisine mesai saati dışında başvuran katılımcıların %85,6’sının daha önce aile hekimine başvurmadığı görülmüştür. Katılımcıların %80,6’sı aile sağlığı merkezlerinin mesai saati dışında açık olmasını istediğini, %89,3’ü ise mesai saati dışında aile hekimine telefonla ulaşmak istediğini ifade etmiştir. Çalışmamızda hastaların aldığı tanılar ve aciliyet durumları göz önüne alındığında çocuk acil servisi başvurularının çoğunun ‘uygun olmayan başvuru’ olduğu ve bu hastalıkların birinci basamak sağlık kurumlarında tedavi edilebileceği görülmüştür. Bu konuda yeni düzenlemelere ve çalışmalara ihtiyaç olduğu söylenebilir.

An "inappropriate" emergency service application is defined as an application made in cases where it is unnecessary to use emergency service expertise and resources, primary care physicians are sufficient for diagnosis and treatment, and complaints that do not require emergency intervention. The accessibility of primary health care units, the satisfaction of the individuals with the service they receive from these units and the level of knowledge about the functions of these units are essential factors that affect the applications that are not suitable. Inappropriate applications result in overwhelm the emergency services, reduced and inadequate service, increased patient and employee dissatisfaction, and raised healthcare costs. This study aims to investigate the factors that determine whether families use primary health care services prior to bringing their children to Pamukkale University Hospital Pediatric Emergency Outpatient Clinic. The hypothesis of our study is that the majority of participants who applied to the pediatric emergency department had not applied to the family physician for the same complaint before, and they were not suitable for the emergency service. In order to calculate the sample size, the formula for the known number of individuals in population was used. The number of applications made in the same period last year (December 1, 2018 - February 28, 2019) was considered as the number of the universe. With a total of 8269 people, the application rate of 10% and deviation of d = 0.02, it was calculated that 783 people need to be included in the study and 800 participants were reached. The data used in the study were obtained through a questionnaire form consisting of a total of 25 open and closed-ended questions, which we created based on the relevant literature. We found that 83.1% of the participants did not apply to the family physician for the existing complaints of their children. On the other hand, the most common diagnosis codes were J (respiratory system diseases) and R (symptoms and abnormal clinical and laboratory findings) which are generally less likely require emergency attention. Besides, it was found that the existing complaints were 2-3 days old in almost half of the cases. We found a correlation between not visiting the family physician prior to applying to the pediatric emergency department and the presence of the following conditions: the duration of the patients’ complaints, being in close proximity of the emergency department, children having a history of regular control/follow-up appointments at the PAU Hospital, holding an opinion that there is a deficiency/problem in the family health centre, the family physician's attention being perceived as insufficient, expressing a preference for their family doctors for initial medical attention when their children are sick, the pediatric emergency room applications that falling outside of the working hours. Amongst the participants who applied to the pediatric emergency service with the reason of “geographical proximity” and “having controls/follow-up in Pamukkale University Hospital”, 87.9% and 91.3% had not sought medical attention from their family physicians, respectively. We observed that 90.5% of the participants who expressed that they were not satisfied with their family health centre and stated a deficiency/problem in their centre did not apply to their family doctors first. Whereas not seeking medical attention from the family physician as the first step increased to 94.8% for those who hold the view of their family physician's attention being insufficient. 93.3% of the participants who applied to their family physicians before applying to the emergency room stated that they have a preference for applying to the family doctor when their children become ill. 85.6% of the participants who applied to the pediatric emergency service outside of working hours did not apply to the family doctor first. 80.6% of the participants stated that they want family health centres to be open outside of working hours, and 89.3% want to reach the family doctor by phone outside of working hours.Considering the diagnoses obtained and the urgency of the patients in our study, we saw that most of the pediatric emergency service applications were "inappropriate applications" and these diseases could be treated in primary health care institutions. We suggest that new regulations and further studies are needed on this subject.