II. Abdülhamid dönemi (1876-1909) îdâdi yapıları (Türkiye örnekleriyle)

Abstract

Köklü bir mimarlık geçmişi olan Osmanlı İmparatorluğu, yüzyıllar boyunca, geçmişinden aldığı mirasa, hüküm sürdüğü bölgelerin coğrafi ve kültürel özelliklerini ekleyerek mimari bir sentez oluşturur. İmparatorluğun son dönemlerinde yaşanan siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel değişimler mimarlık anlayışı açısından bir değişimin gerçekleşmesine neden olur. İmparatorluğun hemen bütün alanlarında gözlemlenen değişim, eğitim alanında da gözlemlenir. Klasik Osmanlı eğitim sistemi, başta Fransız eğitim sistemi örnek alınarak, Batı menşeili bir kurumsal alt yapıya kavuşturulmaya çalışılır. Meydana getirilmeye çalışılan bu dönüşüm için, alışılmış binaların yanında yeni ve modern anlayıştaki eğitim binaları inşa edilmeye başlanır. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu çalışmaları ile eş zamanlı olarak, Tanzimat ve Islahat Fermanlarının ardından, vatandaşlık hakları genişletilen gayrimüslimler ve yabancı devletler kendi eğitim kurumlarını açmaya başlarlar. II. Abdülhamid dönemi, kendisinden önceki dönemlerde yapısal modernizasyonunu tamamlayan eğitim kurumlarının, özellikle inşa sayısı açısından artış ve yayılım gösterdiği bir dönem olur. Dönemin eğitim kurumlarından birisi olan îdâdiler döneme özgü binalardır. Tez çalışmasında Osmanlı İmparatorluğu, gayrimüslimler ve yabancı devletler tarafından inşa edilen îdâdi binaları mimari özellikleri bakımından karşılaştırmalı bir anlayışla ele alınmaktadır.

The Ottoman Empire, possessesing a rooted architectural history, creates an architectural synthesis for centuries by adding the geographical and cultural characteristics of regions where it reigns to the inheritance it takes from its past. The political, social, economical and cultural changes experienced in the last years of the empire cause a change in terms of architectural understanding. The exchange observed in nearly all fields of the empire is also observed in the field of education. Classical Ottoman Education System, notably French Education System, is tried to have a corporate infrastructure with Western origin. For this transformation tried to be achieved, new and modern education buildings are started to be built besides common buildings. Synchronously with these works of the Ottoman Empire, Non-muslims whose rights are extended and foreign states start opening their own educational institutions following the Rescripts of Gülhane and Reform. The period of Abdulhamid II. is a period when the educational institutions completing their structural modernisation in previous periods increase and expand especially in terms of construction number. High schools, one of the educational institutions of the period, are period-specific buildings. Within this thesis, the Ottoman Empire is discussed in terms of the architectural characteristics of high school buildings constructed by Non-muslims and foreign states through a comparative understanding.