Keşfinin 50. yılında Esik Kurganı ve Altın Elbiseli Adam

Abstract

Ülkemizde “Altın Elbiseli Adam” olarak bilinen Esik Kurganı’nda 1970 yılında keşfedilen arkeolojik buluntular üzerine son 50 yılda yapılan çalışmalar, incelemeler ve değerlendirmelerden hareketle “Keşfinin 50. Yılında Esik Kurganı ve Altın Elbiseli Adam” başlıklı bir kitap hazırladık. Kazıyı yapan arkeologların anılarıyla keşfin hikayesi, Kemal Akişev ve Erken Devir Türk Arkeolojisi’nin meseleleriyle başlayarak Esik Kurganının mimarisi, tarihlendirilmesi, arkeolojik buluntuların sanat tarihi yaklaşımıyla tanımlanması ve incelenmesi, maden buluntularının arkeometrik spektral analizi, Altın Elbiseli Adam’ın Rekonstrüksiyonu, etnografik ve antropolojik veriler ışığında buluntuların değerlendirilmesi ve Esik Yazıtı üzerine dilbilimsel çalışmalarda ulaşılan sonuçları kapsayan bir çalışmayı sizlere sunuyoruz. Esik Kurganı, Kazakistan’ın güneyinde eski başkent Almatı’nın yaklaşık 50 km doğusunda konumlanmaktadır. 1969-1970 yıllarında yürütülen kazılarda Esik Kurganının merkezindeki mezar odasının yağmalanmış olduğu ancak kurganın merkezinden güneydoğusuna doğru konumlandırılan diğer bir mezar odasında ise mezar soyguncularından Altın Elbiseli Adam buluntularının korunabildiği tespit edilmiştir. Bu yönüyle Esik Kurganı o yıllara kadar yağmalanmadan tespit edilen ilk kurgan olması nedeniyle Orta Asya Arkeolojisi açısından çok büyük öneme sahiptir. Proto-Türk toplulukların kültürü ve uygarlık seviyesini gösteren Altın Elbiseli Adam buluntuları, Erken Devir Türk Sanatının korunabilmiş nadide örneklerini sergilemektedir